İnsanlık, her geçen gün hızlı bir şekilde kirlenmekte olan temel yaşam kaynağımız suyun ıslah edilmesi meselesi üzerinde daha fazla durmaya başladı. Öyle ki dünya üzerinde hiçbir kaynak sonsuz değil.
Bu sebeple elimizde olan kaynakları hem tasarruflu kullanmak hem de dönüştürmek
için çalışmak her bireyin sorumluluğu. Günümüzde kaynakların ayrıştırılması ve dönüştürülmesi noktasında devletlerin özel çalışmalar yaptığını bilmekteyiz.
Öyle denebilir ki elindeki kaynağı en iyi şekilde kullanabilmek ve sonrasında değerlendirebilmek yarınımız için yapabileceğimiz en iyi iş. Atık su arıtımı işlemleri yalnızca
içme suyunun sağlığı için kullanılmamakta, içerisinde yer alan kirleticiler, suya ihtiyaç duyan sistemlerin zarar görmesini önlemektedir.
Bu yazımızda atık su nedir, nasıl değerlendirilebilir, ayrıştırmak için gereken işlemler ve kimyasallar nelerdir gibi sorular üzerinde durmak istiyoruz.
Atık Su Nedir?
Ev, iş yerleri, kurumlar ve fabrika gibi yerlerde kullanıldıktan sonra arta kalan yani boşaltılan sulara “atık su” denir. Evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar sonucunda
kirlenmiş sular dışında, maden ocakları ve cevher hazırlama tesislerinden kaynaklanan sular ve yapılaşmış kaplamalı ve kaplamasız şehir bölgelerinden cadde, otopark ve benzeri alanlardan yağışların yüzey veya yüzey altı akışa dönüşmesi sonucunda gelen suların tamamı atık su olarak tanımlanmaktadır.
Atık suların çoğu kanalizasyona karışmakta fakat; bazı yerlerde konumu veya başka
durumlar gereği, kanalizasyon bağlantısı olmayabilir ve oradaki atık suyun çekilmesi gerekir.
Atık Su Çeşitleri Nelerdir?
• Evsel Atıksu,
• Siyah Su,
• Gri Su,
• Endüstriyel Atıksu,
- Soğutma Suyu,
• Temizlik İşlemlerinde Oluşan Atıksu.
• Endüstriyel Üretimde Prosesten Gelen Atıksu
Atık Su Arıtma Yöntemleri Nelerdir?
– Nanofiltrasyon,
– Ultrafiltrasyon,
– Ultraviole su arıtma yöntemi,
– Aktif karbon su arıtma yöntemi,
– Kumfiltreli arıtma yöntemi,
– Demineralizasyon,
– Ters Osmoz.
Atık Sular Niçin Arıtılmalıdır?
Atık suların arıtılması yalnızca geri dönüşüm; yüzey kaynağının doldurulması, kentsel, tarımsal, endüstriyel, çevresel, su ürünleri yetiştiriciliği için gerekli değildir. Atık sular hem kanalizasyona hem de arıtılmadan alıcı ortamlara bırakıldığında birtakım kimyasal
tepkimeler sonucunda kötü kokan gazlar oluşturmaktadır.
Bu atık suların döküldüğü bırakacağı tahribatların da buna eklenmesi halinde sağlık sorunları oluşturmaları an meselesidir. Atık su bünyesinde birçok hastalığa neden olan şey barındırır.
Atık su ayrıca zararlı kimyasallar ve ağır metaller içerebilir. Dolayısıyla bu durum da çeşitli çevre ve sağlık sorunlarına gebedir. Arıtılmış veya arıtılmamış atık suyun tamamına yakını ne yazık ki gün sonunda doğamıza karışmaktadır. Temiz doğa ve içme sularının korunması
için atık su arıtımı elzemdir.
Atıksu Arıtımının Amacı ve Kapsamı
Atık su arıtımı, çeşitli kullanımlar sonucu oluşan atık suların deşarj edildikleri alıcı ortamın fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirmek için uygulanan fiziksel kimyasal ve biyolojik proseslerin birini ya da birkaçını kapsamaktadır.
Atık su içindeki kirleticilerin uzaklaştırılması amacı ile atık su karakterine göre birincil, ikincil ve ileri arıtma yöntemleri kullanılır. Atık suların arıtılması ve geri kazanılmasındaki amaç
var olan su kaynaklarının korunması ve temiz su kaynakları üzerine düşen kirlilik yükünün azaltılmasıdır.
Kirlilik yükü ise bir atık su veya çamurdaki katı madde kütlesinin zamana oranıdır. Arıtma işlemi kabaca üç aşamadan meydana gelmektedir. Bu aşamalar: birincil, ikincil ve ileri arıtma aşamalarıdır. Birincil arıtma, atık sudaki yüzen ve çökebilen katı maddelerin uzaklaştırılması işlemlerini kapsayan fiziksel arıtma ünitelerini içerir.
İkincil arıtma organik, maddelerin giderilmesinde kullanılan biyolojik ve veya kimyasal arıtma ünitelerini içerir. İleri arıtma bu işlemlere ilaveten ikincil arıtmada giderilmeyen
kirleticilerin uzaklaştırılmasında kullanılan prosesleri kapsar.
Bu arıtım işlemi kimyasal, fiziksel veya biyolojik yollarla yapılabilmektedir. Bu arıtım işlemi
fiziksel, kimyasal veya biyolojik yollarla yapılabilmektedir:
Kimyasal arıtma, atık suyun hızlı ve yavaş karıştırma ünitelerinde çeşitli kimyasallar eklenip, bu kimyasalların atık suyun içindeki kirleticiler ile reaksiyona girerek çökelmesi ile oluşur.
Biyolojik arıtma, evsel veya endüstriyel atık suların oksijenli veya oksijensiz bakteriler yardımı ile biyolojik olarak parçalanması ile gerçekleşir. Fiziksel arıtma, hiçbir kimyasal veya bakteri kullanmadan mekanik işlemlerle fiziksel olarak atıksuyun içindeki yağ ve kaba atıkların ızgara, yağ sıyırıcı paletler ve benzeri düzenekler ile uzaklaştırılmasıdır.
Atık su arıtma tesislerinde kullanılan kimyasallar:
Tuz, Klor, Antiskalant, Kostik, Hidroklorik Asit (HCl), Membran Yıkama Kimyasalları, Polielektrolit iken yardımcı kimyasallar ise; Demir sülfat, Demirüç klorür, Alüminyum klorür, Alüminyum sülfat, Bakır Sülfat, Kireç, Baryum Klorür, Alüminyum Klorür Hidroksit, PoliAlüminyum
Klorür Hidroksit Sülfat (PACS), Poliamin (POLYAMİNE), Polydadmak (POLYDADMAC) olarak sıralanabilir.
Atık Suların Yeniden Değerlendirilmesi ile Ne Sağlanır?
• Su tasarrufu sağlamaktadır,
• Kurak geçen mevsimlerde alternatif su kaynağı oluşturur,
• Yeraltı suyuna karışmadan önce atıksuya ek bir arıtma sağlar,
• Kentsel atıksuların çevreye zarar vermeyecek bir şekilde ve ekonomik olarak uzaklaştırılmasını mümkün kılar,
• Atıksuyun kendi kaynağında tekrar kullanılması alıcı ortama yapılan deşarjları azaltır. Böylece, akarsu ve kanalların ve diğer yüzeysel su kaynaklarının kirliliğini azaltır,
• Yapay gübre ihtiyacını azaltarak besin maddesinde tasarruf sağlar,
• Bitki verimini arttırır.
Hazırlayan: Dila Taşcı
