Daha Parlak Bir Gelecek için Yeşil ve Sürdürülebilir Boyalar
Dünyanın, çevre konusunda giderek artan kaygısı, sürdürülebilirlik konusunun ön plana çıkmasına sebep oluyor. Yaşamakta olduğumuz iklim krizi, endüstrileri de daha sürdürülebilir üretim hamlelerinde bulunmaya itiyor ve bu boya sektörünü de etkiliyor. Çevresel kaygıları göz önünde bulundurarak sürdürülebilirlik adımları atan boya sektörü, daha yeşil ve sürdürülebilir boyalara doğru bir değişim geçiriyor.
Bu sürdürülebilir boyalara duyulan ilgi, geleneksel boyalarda yüksek düzeyde bulunan Uçucu Organik Bileşikler (VOC’ler) ve diğer tehlikeli kimyasallardan kaynaklanmaktadır. Geleneksel boyalar; yüzeylere renk verme ve koruma katmanları oluşturmada oldukça başarılı olsalar da olumsuz çevre ve sağlık etkileriyle ilişkilendirilmektedir.
Özellikle bu boyalarda kullanılan VOC’ler, havayla kolayca temasa geçerek buharlaşabiliyor. Bu kimyasalın solunması ise olumsuz sağlık etkilerine neden olabiliyor ve iç mekanlarda hava kirliliği yaratıyor. Ayrıca atmosfere yayılması durumunda da duman oluşumuna katkıda bulunuyor ve hava kalitesinin bozulmasına sebep oluyor.
Geleneksel boyaların çevresel etkileri sebebiyle eleştirilmesinin bir sebebi de bu boyaların yapımında genel olarak yenilenemeyen kaynakların kullanılmasıdır. Aynı zamanda boya üretimi sırasında önemli miktarda da atık üretilir ve atık sahalarında boya kalıntılarının bulunması ile eski boya kaplarının bertaraf edilmesi çevresel zorluklara neden olmaktadır.
Bu sorunları göz önüne alan boya sektörü, günümüzde giderek daha fazla çevre dostu çözümlere yönelmektedir. Boya sektörünün daha yeşil boyalar üretirken ana amacı VOC gibi zararlı kimyasalların boya ve kaplamalarda daha az kullanılması veya ortadan kaldırılmasıdır. Daha sürdürülebilir ve çevre dostu olma amacıyla üretilen birkaç çeşit boyadan bahsedebiliriz.
İlk olarak düşük VOC içerikli boyalar karşımıza çıkıyor. Bu boyalar geleneksel boyalara göre çok daha düşük VOC içerir ve özellikle iç mekanlarda daha sağlıklı bir tercihtir. Hatta bazı yeşil boyalar, sıfır VOC içerikli olarak da işaretlenmektedir.
Diğer bir yeşil boya örneği ise; biyobozunur ve yenilenebilir boyalardır. Burada ise öne çıkan özellikler, boyanın biyolojik olarak parçalanabilir veya yenilenebilir malzemeler kullanılarak formüle edilmesidir. Bu boyaların çevresel etkileri oldukça azdır ve bitki bazlı pigmentler, su bazlı reçineler, doğal yağlar gibi bileşenler ile oluşturulur.
Geri dönüştürülmüş içerikli boyaları da yeşil boyalar kategorisine ekleyebiliriz. Burada ise bu boyalarda geri dönüştürülmüş malzemeler formülasyona dahil edilir ve böylece hem atık oranında azalma olur hem de kaynakları koruyarak döngüsel ekonomiye katkıda bulunulur.
Bir diğer örnek ise; uzun ömürlülük ve dayanıklılık özellikleri ile öne çıkan boyalardır. Bu boyalar uzun süre dayanma ve daha az sıklıkla boyama gerektirecek şekilde üretilir. Bu sayede de kaynaklardan tasarruf edilir ve boyama işleme uzun sürede tekrarlanacağı için çevresel etki de uzun vadede bakıldığında azalır.
Bu özelliklerdeki yeşil boyaların insan sağlığına ve çevreye birçok olumlu etkisi bulunmaktadır. Olumlu etkileri aşağıdaki gibi maddeleyebiliriz.
Hava Kalitesinde Yükselme: Düşük VOC içeriğine sahip boyalar, iç mekan hava kalitesini artırır ve böylece insanlar için daha sağlıklıdır.
Çevresel Etkisi Azalır: Yenilenebilir kaynaklarla, daha az zararlı kimyasallarla üretilen yeşil boyaların çevresel ayakizi daha düşüktür ve çevreye olan olumsuz etkisi daha azdır.
Düzenlemelere Uyum: Günümüzde yaşanan iklim krizi, hükümetleri de bu yönde düzenlemeler uygulamaya itmiştir. Birçok hükümet tarafından boyalardaki VOC emisyonları ve tehlikeli kimyasallar konusunda sıkı düzenlemeler uygulanmaktadır. Bu noktada doğa dostu boya üretilmesi, bu düzenlemelere uyumlu olacaktır.
Çevre Dostu Teknolojiler: Sürdürülebilir, yeşil boyalar üretmek için artan talep ve bu konuda yapılan çalışmalar çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesi ile uygulanmasına da teşvik etmektedir.
Bu son maddeyle bağlantılı olarak günümüzde yeşil, sürdürülebilir boyaların üretilmesi ve daha inovatif fikirlerin hayata geçirilmesi boya sektöründe birçok yeniliği de meydana getirmiştir. Bu yenilikçi boyalara bazı örnekler vermemiz gerekirse; akıllı boyalar, biyolüminesan boyalar, nanoteknoloji ve geri dönüştürülebilir boya kaplarını sıralayabiliriz.
Bu örneklerin içinde akıllı boyalar; renk değiştirilebilir ve boyama ihtiyacını azaltabilirken biyolüminesan boyalar; gün boyunca ışığı emerek geceleri yayar ve yapay aydınlatma ihtiyacını azaltabilir. Nanoteknoloji ise boyaların kendi kendini temizleyebilmesi, yüksek dayanıklılık ile ömürlerinin yükselmesi için kullanılabilir. Geri dönüştürülebilir boya kapları ise boya kabı atıklarının azalmasına yardımcı olur.
Sonuç olarak yeşil ve sürdürülebilir boyalar, özellikle boya sektörü için daha sürdürülebilir de bir geleceği temsil etmektedir. Bu boyalarla ilgili çalışmaların ve çevre konusundaki farkındalığın artması ile tüketicinin de daha çok doğa dostu boyalara yöneleceği düşünülmektedir.
Kaynaklar:
1. Green Building Councils and Organizations: https://www.usgbc.org/, 2. https:// www.sherwin-williams.com/sustainability, 3. https://corporate.ppg.com/Corporate-Responsibility/Sustainability, 4. https://www.coatingsworld.com/, 5. https:// www.epa.gov/paints-and-coatings, 6. https://www.usgbc.org/leed, 7. https://www. naturaldyes.com.tr/surdurulebilirlik/
Hazırlayan: Nilsu Kotil
