Değerli Turkchem dergisi okuyucuları; 30’a yakın sektörde temel kimyasal olarak kullanılan Etil ve Butil Asetat günlük hayatımızın birçok alanında kullandığımız ürünlerin içinde karşımıza çıkmaktadır.
Etil Asetat
Bilindiği üzere etil asetat CH3 Değerli Turkchem dergisi okuyucuları; 30’a yakın sektörde temel kimyasal olarak kullanılan Etil ve Butil Asetat günlük hayatımızın birçok alanında kullandığımız ürünlerin içinde karşımıza çıkmaktadır. COOCH2CH3 kimyasal formülüne sahip, renksiz özellikte bir organik bileşendir. Bu saydam sıvı bileşenin hoş bir meyvemsi kokusu bulunmaktadır. Diğer bir şekilde açıklamak gerekirse hoş kokulu bazı yapıştırıcı kokuları da bu ham maddeden gelen kokuyu anımsatmaktadır.
Etil Asetat Dünya Pazarı
2018-2019 yılı verilerine göre dünyada Etil Asetat üretim kapasitesi yaklaşık dört milyon dokuz yüz bin metrik tondur. Global Etil Asetat tüketim kapasitesi ise yaklaşık üç milyon dokuz yüz doksan bin metrik tondur. Etil Asetat üretiminde Asya Bölgesi aşırı üretim kapasitesine sahipken, Kuzey Amerika ve Avrupa ülkeleri iç talebi karşılamak için Asya’dan yapılan ithalata bağımlıdır. Global Etil Asetat kapasitesinin %80’i Asya bazlıdır. Belçika, iki bölge arasındaki serbest ticaret anlaşmaları nedeniyle Meksika ve İngiltere’den gelen büyük ithalatla en büyük Etil Asetat ithalatçısıdır. Dünya genelinde Etil Asetat pazarı incelendiğinde Etil Asetat kapasitesinin merkezi olan Çin’dir. Etil Asetatın en büyük ihracatçısı da yine Çin’dir.
Dünyada Etil Asetatın hammadde olarak kullanıldığı başlıca sektörler aşağıdaki gibidir.
• %59,80’i boya ve kaplama sektörü,
• %15,10’u yapıştırıcı sektörü,
• %12,80’i mürekkep ve matbaa sektörü,
• %7,30’u ilaç sektörü,
• %5’i ise diğer sektörlerde kullanılmaktadır.
Etil Asetatın kullanıldığı sektörler hakkında bilgi verecek olursak:
Boya Sektörü: Boya sektöründe çözücü olarak kullanılan etil asetat aynı zamanda sertleştirici olarak da kullanılmaktadır. Bazı kaplama, ahşap boyası ve kaplama verniklerinde ve plastik ürünlerde solvent olarak kullanılır.
Baskı ve Ambalaj Sektörü: Flexografi baskı ve gravüre baskı için inceltici solvent olarak kullanılır.
Matbaa Mürekkepleri Sektörü: Matbaa mürekkepleri sektöründe hammadde olarak, sıvı nitroselüloz mürekkebi içinde ve fotokopi cihazı ile yazıcıların mürekkeplerinde kullanılır.
Yapıştırıcı Sektörü: Ürün içinde seyreltici ve dolgu sıvısı olarak kullanılır.
Solvent ve Seyreltici: Çeşitli endüstri sanayilerinde düşük maliyetli solvent ve seyreltici olarak kullanılır. Laboratuvar: Laboratuvar koşullarında asidik veya bazik koşullarda hidroliz yöntemiyle asetik asit ve etil alkolün yeniden elde edilmesinde kullanılır. Laboratuvarda, etil asetat içeren karışımlar, gaz kromotografi cihazının kolonlarınında kalibrasyon için yaygın olarak kullanılır. Organik sentezlerde kullanılır. Ayrıca, çevresel koruma ve pestisit kalıntılarının analizi için kullanılır.
İlaç Sanayi: İlaç sanayinde bazı mamul ve yarı mamullerde çözücü hammadde olarak kullanılır.
Gıda Sektörü: Kahve çekirdeği ve çay yaprağında kafeinsizleştirme işlemi için kullanılır. Gıdalarda ise bazı içecek türlerinde uçucu bir organik asit olarak kullanılır.
Deri Sektörü: Deri üretiminde kullanılan reçinelerin içinde solvent olarak kullanılır.
Kozmetik Sektörü: Yaygın olarak bilindiği üzere parfüm üretiminde kullanılarak deri üzerinde parfüm kokusunu bırakan ve çabucak buharlaşan hammaddedir.Ayrıca, oje çıkarıcı olarak aseton ve asetonitril gibi ürünlerin içeriğinde kullanılır.
Yağlayıcı Yağlar Sektörü: Bazı tür sentetik bazlı yağlayıcı yağlar sektöründe seyreltici ve dolgu sıvısı olarak kullanılmaktadır.
Diğer Sektörler: Dumansız tozlarda kullanılır. Nikel kaplama çözeltilerinde, elektroliz işleminde bir solvent çeşidi olarak kullanılır. Yarı iletkenlerde geliştirici olarak kullanılır.
İçeriğinde Etil Asetat bulundurabilen diğer ürünler:
• Aerosol boya konsantreleri.
• Gravüre mürekkepler.
•Yağlayıcı yağlar.
• Çok yönlü kullanılan aromatikler.
• Çok yönlü boya ve ilgili ürünler.
• Nemlendirici kremler.
•Tırnak boyası çıkarıcıları.
•Tırnak cilaları.
• Solvent tipi ambalajlama mürekkepleri.
• Islak / nemli mendil içerisinde.
•Boya incelticiler, bilgisayar ekipmanı.
•Ayakkabı cilaları ve temizleyicileri.
•Sentetik reçineler ve kauçuk yapıştırıcılar.
Etil Asetat Türkiye Pazarı
Türkiye’de her yıl talep edilen Etil Asetat miktarının tamamı bu yıla kadar yurt dışından ithal edilmekteydi. 2019 yılı verilerine bakıldığında bu ithalat miktarı yaklaşık 55.000 tondur. En çok Avrupa’dan Etil Asetat ithalatı yapılmaktadır. TÜİK verilerine göre 2020 yılı Nisan ayı dahil ithalat miktarı 20.485 tondur. Ancak; 2020 yılından sonra kurulan ilk %100 yerli tesis olan Adokim Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile bu tablo değişkenlik gösterecektir. Aşağıdaki grafiğe göre 2019 ve 2020 yılında Etil Asetat en çok İngiltere’den ithal edilmiştir.
2020 yılında Türkiye Etil Asetat ithalat miktarı Ocak-Temmuz ayları arasında resmi olmayan verilere göre 45.000-50.000 ton olacaktır. Ülkeler bazında ithalat dağılım grafiği ise aşağıda yer almaktadır.
Butil Asetat
C6 H12O2 formülüne sahip butil asetat diğer bir adıyla N-Butil Asetat; renksiz ve meyvemsi bir kokuya sahip olan bir esterdir. Yanıcı olma özelliğine sahiptir.
Butil Asetat Dünya Pazarı
2018-2019 yılı verilerine göre dünyada Butil Asetat üretim kapasitesi yaklaşık bir milyon altı yüz bin metrik tondur. Tüketim kapasitesi ise üretim kapasitesi ile doğru orantılıdır. Global Butil Ssetat üretim kapasitesinin %35’ini Asya ülkeleri oluştururken %25’ini Avrupa ülkeleri oluşturmaktadır. %20’si ise ABD bazlıdır.
Dünya’da butil asetatın hammadde olarak kullanıldığı başlıca sektörler aşağıdaki gibidir:
• %46,3’ü boya, vernik ve kaplama sektöründe.
• %11,5’i yapıştırıcı sektöründe.
• %9,2‘si ilaç sanayinde.
• %9’u gıda sektöründe.
• %6’sı kozmetik sektöründe.
• %18’i diğer sektörlerde kullanılmaktadır.
Butil Asetatın kullanıldığı sektörler hakkında bilgi verecek olursak:
Boya, Vernik ve Kaplama Sektörü: Boyanın akışkanlığını ayarlarken, daha kolay uygulama yapılabilmesi için reçineyi çözelti haline getirmekte kullanılmaktadır. Çözücü özelliği nedeniyle Lak’larda ve diğer ürünlerde kullanılmaktadır.
Yapıştırıcı Sektörü: Yapıştırıcıların üretiminde kullanılmakta olup bu alanda çözücü olarak rol almaktadır.
İlaç Sanayi: İlaç sanayinde bazı mamul ve yarı mamullerde çözücü hammadde olarak kullanılır. Ekstraksiyon işlemi sırasında kullanılmaktadır.
Gıda Sektörü: Meyvemsi bir kokuya sahil olması nedeniyle gıdalarda lezzet verici olarak kullanılır. Ayrıca, sentetik meyve tozlarının üretiminde kullanılmaktadır.
Deri Sektörü: Deri imalatlarında, süet ve nubuk derilerin kaplamasında kullanılmaktadır.
Kozmetik Sektörü: Parfümlerin ve oje gibi ürünlerin üretim işlemleri sırasında çözücü olarak kullanılmaktadır.
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere 2020 yılına kadar ülkemize tamamıyla ithal olarak giren Etil ve Butil Asetat 2020 yılı ortası itibariyle ilk %100 yerli üretici olan Adokim Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından ülkemiz sanayisine ve sektörlerine gururla ürün sağlayacaktır.
Etil ve Butil Asetata ait detaylı bilgilere etilasetat.com.tr ve butilasetat.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
Yasemin Özdoğan
Dış Ticaret Müdürü
Adokim Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş.
