Ekipmanlarda Sökülebilir İzolasyon Sistemleri
Endüstriyel tesislerde bulunan reaktör, ürün tankı, hammadde tankı veya flash tank gibi proses ekipmanlarının çalışma sıcaklıklarına da bağlı olarak izole edilmeleri gereklidir. İlgili izolasyon uygulamasının sebepleri veya avantajları ise aşağıdaki gibidir:
• Enerji Tasarrufu,
• Proses Güvenilirliğini Koruma,
• Personel Koruma,
• Donma ve Kış Şartlarına Karşı Koruma,
• Yangın Yalıtımı,
• Ses Yalıtımı,
• Çevresel Farkındalık (CO2 salınımını azaltma vb.)
Enerji tasarrufu, genellikle geleneksel izolasyon uygulamalarının ana nedenidir. Ancak özellikle kimyasal proses tesislerinde prosesin kararlılığının ve/veya güvenilirliğinin korunması da izolasyon uygulamalarının ana motivasyon kaynaklarındandır.
Gerekçesi ne olursa olsun bir ekipman izole edildikten sonra üzerindeki izolasyon sisteminin
bütünlüğünün bozulmaması ve imalat tasarımına yakın bir performans sergilemesi gereklidir.
Zira özellikle hammadde (veya araürün) sıcaklığı gibi proses güvenilirliğini sağlamak için
belirlenmiş parametrelerin ortam şartlarına göre değişkenlik göstermesi takip eden alt proseslerde direkt etki yaratacak ve üretimin tamamını etkileyecek faktörlerdir.
Reaktör, ürün tankı, hammadde tankı gibi ekipman izolasyonlarında ana gerekçelerin (enerji tasarrufu, proses kararlılığı, vd.) sağlanmasının yanı sıra, işletme ve bakım süreçlerinin de ele alınarak belirlendiği parametreler dikkate alınmalıdır.
Benzer bir izolasyonlu ekipmana dair herhangi bir müdahale (düzenli bakım, tamirat, tadilat, vb.) ihtiyacı olması durumunda, elbette ilk gereklilik izolasyonun sökülerek ilgili müdahalenin yapılabilmesidir. Bu sürece dair kritik parametreler:
• İzolasyon söküm süresi,
• İzolasyon sökümünden çıkan atıkların bertarafı,
• İzolasyonun yeniden montaj süresi,
• Yeniden montaj sonrası izolasyon performansı.
İlgili müdahalenin yapılabilmesi için izolasyon söküm süresi ve müdahale sonrası izolasyonun yeniden montaj süresi, ekipmanın toplam duruş (devre dışı kalma) süresini belirleyen faktörlerdir. Elbette bu sürelerin kısa olması ve gerekli işgücünün de kolay erişilebilir ve düşük maliyetli olması gereklidir.
Diğer yandan söküm esnasında oluşacak atıkların kontrolü ve bertaraf süreçleri de çevresel farkındalıkların yanında hem ekstra işgücü hem de ekstra maliyet yaratan durumlardır. Bütün bunların sonunda, yeniden montajı yapılmış izolasyon sisteminin orijinal tasarımına yakın performansta seyretmesi de işletme için tercih sebebidir.
Zira yukarıda da belirtildiği üzere hem enerji tasarrufu hem de proses güvenilirliği
açısından izolasyon performansı çok kritik bir parametredir.
Geleneksel izolasyon yöntemleri, yukarıda belirtilen tipte ekipmanların izolasyon dolgu malzemesi (taş yünü, cam yünü, nanogel, vb.) ile kaplanıp son katman olarak alüminyum veya çelik alaşımlı saclarla kaplama yapılmasını içerir. Bu tip uygulamalarda tasarım performansına uygunluk tüm yapım süreci boyunca denetlenmeli hatta uygulama sonrasında da periyodik olarak kontrolleri yapılmalıdır.
Ayrıca yukarıda belirtilen bakım, tadilat, vb. müdahalelerin gerekliliği halinde ilgili izolasyonun kısmen veya tamamen sökülmesi ve müdahale sonrasında yeniden montajı icap edecektir.
Öte yandan bu durum tesiste sürekli olarak yetkin bir yalıtım ekibinin bulunmasına ve bu söküm ve montaj sürelerine bağlı olarak duruş süresinin uzamasına neden olacaktır.
Yeni nesil sökülebilir izolasyon uygulamalarında ise durum tamamen farklıdır. Esnek ve sökülebilir izolasyon sistemleri ile yapılan bu uygulamalarda ekipman üzerinde herhangi bir imalat gerekliliği olmadığı gibi özel izolasyon yetkinliği olmasa dahi herhangi bir personel
tarafından montajı, kısmen veya tamamen sökümü ve akabinde yeniden montajı kolaylıkla yapılabilir.
Bu süreçlerde atık oluşmaz ve geleneksel izolasyon uygulamalarına kıyasla çok kısa sürelerde tamamlanır. Bu sayede ekipmanın devre dışı kalma süresi de izolasyon gereklilikleri sebebiyle uzamamış olur. Yeniden montajı yapılan izolasyon sisteminde performans değişikliği olmaz zira sistemin bütünlüğüne zarar verecek herhangi bir müdahaleye ihtiyaç yoktur.
Olası izolasyon hasarları olsa dahi ilgili parçanın yeniden imal edilmesiyle kısa sürede halledilebilir. Bu süreçlerin tamamında işletme harici işgücü kullanımı minimumda olduğu için iş güvenliği açısından da riskler minimuma indirilmiş olur.
Osman Çiçekli
Endüstri Mühendisi
CEO
INSPRO Industrial Products
