Dünyadaki diğer benzer örneklerde olduğu gibi Türkiye’de de Organize Sanayi Bölge (OSB) uygulamaları sanayileşmenin başlamasıyla birlikte gelişme potansiyeline sahip büyük kentlerde başlamış ve daha sonra ülke çapında yaygınlaşmıştır.
Türkiye’de ilk deneyim, 1962’de Bursa OSB’nin kurulmasıyla başlamış ve günümüze kadar artarak devam etmiştir.
OSB sayısı 1975 yılında 5 iken, günümüzde bu rakam faal olan OSB’ler için 200 üzerine çıkmıştır. İnşaat ve parselasyon aşamasındaki OSB’ler de düşünüldüğünde Türkiye’deki resmi rakam yaklaşık olarak 300 seviyelerindedir. OSB’lerde yer alan işletmelerde çalışanların sayısı günümüzde 850 bin seviyelerine ulaşmıştır.
İşletmelerin organize sanayi bölgelerini tercih etmelerinin başlıca nedenleri ise; OSB’ler tarafından sağlanan doğal gaz temini, elektrik dağıtımı ve merkez atık su arıtma tesisinin işletilmesi olarak sayılabilir. OSB’ler tarafından sağlanan bu hizmetler sanayiler için önemli bir katma değer sağlamaktadır.
OSB’lerin sanayilere sunduğu hizmetlerden biri olan atık suların OSB’nin merkez atık su arıtma tesisinde arıtılması, sanayicilerin OSB’leri tercih etmelerindeki önemli faktörlerden biridir. Bu şekilde sanayiciler arıtma tesisi yapımı ve işletilmesi için ayrı bir bedel ödemek zorunda kalmazlar.
Türkiye’de faal olarak faaliyet gösteren 200 OSB’nin yaklaşık 70 tanesi merkez atık su arıtma tesisine sahiptir ve bu oran sürekli artış göstermektedir. OSB’ler merkez atık su arıtma tesisinin işletme giderlerini kirlilik yüklerine göre ‘’kirleten öder’’ prensibiyle sanayiciden eşit olarak tahsis etmektedirler.
Atık su bedellerinin sanayicilere eşit olarak dağıtılmasının belirlenebilmesi için atık su kirlilik yüklerinin çok iyi hesaplanması gerekmektedir.
OSB’lerdeki kirlilik yükleri belirlenmesinde en önemli parametre ise organik maddedir (karbon). Endress Hauser’in sunduğu bu çözüm ile OSB’ler tarafından belirlenen atık su bedelleri daha güvenilir bir şekilde hesaplanabilecektir.
Organik Maddenin Ölçülmesi
Kirlilik yükleri atık sudaki organik madde miktarının belirlenmesi ile bulunur. Organik maddenin belirlenmesi için en bilinen parametreler Kimyasal Oksijen İhtiyacı(KOİ) ve Toplam Organik Karbon(TOK)’dur. KOİ bir bileşik/substratın oksijen eş değerini verirken, TOK bileşik/substratın karbon içeriğini gösterir.
CA72TOC Analizörü TOK olarak ölçüm yapmasının yanında hesaplanan KOİ/TOK korelasyon katsayısı ile KOİ olarak da sonuç verebilmektedir.
KOİ/TOK oranı karbonun oksidasyon işlemi sırasındaki bileşiğin içeriğin gösterir. Endüstriyel tesislerde çıkış atık suyu için ise KOİ/TOK oranı 1.67 ve 6.65 arasında geniş bir aralık içinde çok fazla değişiklik gösterir. Örneğin; bu oran methan için 5.4 iken glikoz için 2.6’dır.
Düşük konsantrasyonlar için KOİ testi basit ve daha hassasdır. TOK ise daha yüksek atık su konsantrasyonlarında tercih edilir ve çok daha kesin sonuçlar verir.
CA72TOC Analizörü Uygulama Alanları
• Evsel ve endüstriyel atık su arıtma tesisleri,
• OSB merkez atık su arıtma tesisleri,
• İçme suyu arıtma tesisleri,
• Yüksek atık su konsantrasyonlu endüstriyel tesisler.
Çalışma prensibi
CA72TOC Endress+Hauser firmasının Aliseca ve Bayer International Services firmaları ile ortak bir çalışmanın sonucunda geliştirdiği 850oC’de yüksek sıcaklıkla çalışan TOC analizörüdür.
Analizörün ölçüm değerleri değişen pH ve yüksek tuz konsantrasyonlarından etkilenmez. CA72TOC atık su arıtma tesislerinin giriş ve çıkışındaki evsel ve endüstriyel atık su değerlerinin izlenmesi için uygundur.
İlave olarak, dozajlama kontrolü için karbon yükünün belirlenmesini sağlar. Tek ve çift kanallı modelleri sayesinde örneğin, arıtma tesisinin girişindeki aynı ölçüm aralığına sahip iki ayrı havuzun TOC değerini ölçebilir.
CA72TOC cihazının ölçüm aralığı 0.25-12000 mg/l’dir. Cihaz EPA metot 415.1, DIN EN 1484, ISO 8245 gibi standartlara uygun olarak termal ve katalitik yakma yöntemlerini kullanır. İsteğe göre daha geniş ölçüm aralıklarında da temin edilebilir.
Cihazın bakımı yerinde kolaylıkla yapılabilir. Patentli çift numune alma sistemi sayesinde yedi dakikada bir ölçüm değeri elde edilir. Ölçüm değerinin limiti aşıldığında cihazın ilk olarak self-monitoring özelliği aktive edilir ve TOC standardına göre cihaz kendi kendini test eder.
Böylece analizörde herhangi bir hata olup olmadığı kontrol edilir ve cihazın gerçekten limiti aşıp aşmadığı tespit edilir.
Berk Güder / Endüstri Yöneticisi / Endress Hauser A.Ş.
Teknik Özellikler
• Ölçüm Aralığı; 0-12.000 mg TOC/l ve 20 kata kadar numune seyreltme ile 240.000 mg TOC/l max. TOC ölçüm konsantrasyonu,
• Ölçüm Prensibi; yüksek sıcaklıkta katalitik yakma,
• 2 farklı kanalda ölçüm yapabilme,
• pH kontrollü asit dozajı,
• Duvara veya stant üzerinde kolay montaj,
• Numune hattı geri yıkama opsiyonları,
• Yüksek tuzlulukta cihazın tıkanmasını önlemek için tuz kapanı opsiyonu,
• 4 outputs,
• Proses Sıcaklığı; 0 – 400C,
• Ortam Sıcaklığı; 5 – 350C.
