Objektif Mercek Kaplamaları
Bir fotoğraf makinesi veya kamera objektifi, tek bir merceğe veya bir mercekler grubuna sahip optik bir gövdedir. Bazı mercekler değiştirilebilir, diğerleri ise kamera gövdesinin yapısına yerleştirilmiştir. Modern objektifler, sapma miktarını azaltmak için geliş açısını ve kırılma açısını eşit değerlere ayarlamaya çalışır ve operatörün görüntünün hangi bölümlerinin kabul edilebilir derecede keskin ve hangi bölümlerinin bulanık olduğunu belirlemesine izin veren bir odak elemanına sahiptir. Diyafram, mercekten geçen ışık miktarını belirler. Lens, ışığı görüntü sensörüne (dijital) veya film düzlemine (analog) odaklar.
Mercek Parlaması Nedir?
Mercek parlaması (lens flare), görüntü oluşturmayan ışık merceğe girdiğinde ve ardından kameranın filmine veya dijital sensörüne çarptığında oluşur. Bu genellikle, kenarları diyaframının şekline bağlı olan, karakteristik bir çokgen şekli olarak görünür. Çokgen şekiller olarak görünen parlamaya mercek açıklığının (diyafram) iç kenarlarından yansıyan ışık neden olur.
Bu durum, bir fotoğrafın genel kontrastını önemli ölçüde azaltabilir ve genellikle istenmeyen bir izdir, ancak bazı parlama türleri aslında bir fotoğrafın sanatsal anlamını artırabilir. Mercek elemanları genellikle parlamayı en aza indirmeyi amaçlayan bir tür yansıma önleyici kaplama içerir, ancak hiçbir çok elemanlı mercek bunu tamamen ortadan kaldırmaz. Işık kaynakları yine de ışıklarının küçük bir bölümünü yansıtacaktır ve bu yansıyan ışık, yoğunluğun kırılan ışıkla (gerçek görüntü tarafından oluşturulan) karşılaştırılabilir hale geldiği bölgelerde parlama olarak görünür hale gelmektedir.
Yüzey yansıması, bir mercekten iletilen ışık miktarını azaltır, ancak bu tek olumsuz etki değildir. Mercek içindeki yansıma ayrıca görüntü kopyalama ve görüntü olmayan ışığın
görüntüye iletilmesi gibi sorunlara neden olur, yani sırasıyla hayaletler ve parlamalar olarak bilinen fenomenler. Bir merceğin arka yüzeyinden yansıyan ışık, ön yüzeyden bir kez daha yansıdığında hayaletler oluşur ve bu, birincil görüntüden hafifçe yer değiştiren soluk bir ikinci görüntüyle sonuçlanır. Mercek çerçevesinin arkasından gelen ışık mercek yüzeyinden görüntüye yansıdığında parlamalar görünür. Yüzey yansımasından kaynaklanan hayaletler ve parlamalar, üretilen görüntünün kalitesini düşürür.
Parlama teknik olarak iç yansımalardan kaynaklansa da, bunun önemli hale gelmesi için (kırılan ışığa göre) genellikle çok yoğun ışık kaynakları gerekir. Parlama oluşturan bu şiddetli ışık kaynakları güneş, spot ışıkları, diğer yapay aydınlatmalar ve hatta dolunay olabilir. Fotoğrafın kendisi yoğun ışık kaynakları içermese bile, kaçak ışık ön elemana
çarptığında merceğe girebilir. Normalde görüş açısının dışındaki ışık son görüntüye katkıda bulunmaz, ancak bu ışık yansırsa, istenmeyen bir yoldan filme/sensöre ulaşabilir.
İnce Film Kaplamalar
Optik merceklerin yüzeyleri, merceklerin performansını arttırmada önemli bir rol oynayan ince filmlerle kaplıdır. Sıradan cam mercekler kendilerine çarpan ışığın çoğunu iletir, ancak buna rağmen bu ışığın yaklaşık %4’ü yüzey yansımasında kaybolur. Merceklerin ön ve arka olarak iki yüzeyi olduğu için ışık kaybı iki kata, yani %8’e çıkar. Çoğu kamera objektifi beş ila 10 elementten oluşur ve bu nedenle geçen toplam ışık miktarı yaklaşık %50 oranında azalır. Yüzey yansımasını önlemek ve ışık iletimini artırmak için lens kaplamaları geliştirilmiştir. Kaplama lensleri, içlerinden daha fazla ışığın geçmesini sağlar.
Kaplamalar Işık Geçirgenliğini Nasıl Artırır?
Lens yüzeyine kaplamalar uygulanarak yüzey yansıması azaltılabilir. Lens yüzeyini kaplamanın ışığı engelleyeceğini düşünebilirsiniz, ancak aslında ışık iletimini artırır. Bunun
nedeni, ışığın önce kaplama yüzeyi tarafından, ardından lens yüzeyinin kendisi tarafından yansıtılmasıdır. Kaplama yüzeyinden yansıyan ışık ile lens yüzeyinden yansıyan ışık,
kaplama kalınlığının iki katı faz farkına sahiptir.
Kaplamanın kalınlığı, bastırılacak ışığın dalga boyunun dörtte biri ise, kaplama yüzeyinden yansıyan o dalga boyundaki ışık ile mercek yüzeyinden yansıyan ışık birbirini yok edecektir. Bu, yansıyan toplam ışık miktarını azaltır. Kısacası, kaplamalar, yansımaları ortadan kaldırmak için ışık dalgası girişim fenomenini kullanır.
Çok Katmanlı Kaplamalarla Işık İletimini %99,9’a Artırma
Kaplama malzemeleri olarak magnezyum florür (MgF2) veya silikon monoksit (SiO) kullanılır, vakum biriktirme veya plazma püskürtme gibi tekniklerle yüzey üzerine çok
ince kaplamalar eşit şekilde uygulanır. Bununla birlikte, ışık birçok farklı dalga boyundan oluşur ve bir kaplamanın yansıyan ışığın tamamını kesmesi mümkün değildir. Çeşitli
dalga boylarındaki ışığın yansımalarını azaltmak için birçok kaplama katmanı gerekir.
Bu tür çok katmanlı kaplamalar, üst düzey lenslere uygulanır. 10’dan fazla katmandan oluşan kaplamaların uygulanması için yüksek teknolojiler geliştirilmiştir ve bu tür
kaplamalara sahip üst düzey lensler, morötesinden yakın kızılötesi ışığa kadar uzanan bir aralıkta %99,9 ışık iletimi sağlamayı başarabilmektedir.
Kaliteli Hammadde Önemli
Doğal olarak ışık lensten geçtiği için merceğin cam kalitesi ve hammaddesi son derece önemlidir. Örneğin telefoto objektiflerde renk sapması miktarı büyük olabilir ve renk
kaymaları ve netlik kaybı kolaylıkla meydana gelebilir. Ancak bu sorunlar, bir ED (ekstra düşük dağılım) objektif ile önemli ölçüde azaltılabilir. Örneğin “APO” (apokromatik)
objektif olarak da adlandırılan bu objektif türü, yüksek performansı garanti eder.
Kaynaklar
• https://www.studiobinder.com/blog/understanding-camera-lenses-explained/
• https://www.cambridgeincolour.com/tutorials/lens-flare.htm
•https://global.canon/en/technology/s_labo/light/003/03.html#:~:text=Lens%20coatings%20are%20used%20not,and%20reflect%20all%20other%20wavelengths.
• https://www.shutterbug.com/content/why-lens-coatings-are-so-important-these-lovely-layers-are-more-just-pretty-face
•https://www.newport.com/n/opticalcoatings#:~:text=Optical%20coatings%20typically%20consist%20of,properties%20of%20an%20optical%20component.
• https://av.jpn.support.panasonic.com/support/global/cs/dsc/knowhow/knowhow17.html
• Görseller / Images by: pixabay.org
Derleme ve Çeviri: B. Serhat Cengiz
