Proses Emniyeti Sempozyumu 10-11 Mayıs’ta Gerçekleşiyor
Kocaeli Sanayi Odası koordinatörlüğünde ve Chem Media organizatörlüğünde 10-11 Mayıs 2022 tarihlerinde Bilişim Vadisi’nde düzenlenecek olan Proses Emniyeti Sempozyumu ve Sergisi’ne günler kala Kocaeli Sanayi Odası 3. Proses Emniyeti Sempozyumu ve Sergisi Düzenleme Kurulu Başkanı ve DYO İnşaat Boyaları Teknik Fabrika Direktörü Sayın Hasan Şerefhan ile proses emniyetini tüm detaylarıyla ele aldığımız verimli bir söyleşi gerçekleştirdik. Sayın Şerefhan bizlere teknolojinin proses emniyetindeki rolüne dair de çok kıymetli bilgiler verdi. Keyifli okumalar.
“Proses Emniyeti Yönetim Sistemleri” nedir ve temel kavramları hakkında bilgi verebilir misiniz? Proses Emniyetinde kazaları önlemek için riskleri belirlemek neden önemlidir?
Öncelikle beni tekrar davet ettiğiniz için teşekkür ediyorum. Turkchem TV ve haber portalı olarak Kimya Sektörünün önemli gelişmelerini takip ediyor ve güncel bilginin son derece değerli olduğu bu dönemde önemli yayınlar ve bilgi paylaşımı yaptığınız için de özellikle tüm yayın ekibini tebrik ediyorum.
Yönetim sistemlerinden bahsetmeden evvel proses emniyetine değinmek gerektiğini düşünüyorum.
Proses Emniyetini sanayilerde tehlikeli maddelerle çalışan işletim sistemlerinde tehlikeli maddeler veya risk potansiyeline sahip olayların önlenmesi ve kontrolü olarak tanımlayabiliriz. Tabii ki hiçbirimizin oluşmasını istemediği bu tür tehlikeli olayların olumsuz etkileri olduğu gibi yanıcı ve patlayıcı etkileri de olabilir. Bu nedenle, sanayi kuruluşlarında proses emniyeti ve kontrol mekanizmalarının oluşturulması son derece önemlidir.
Daha önce de bahsetmiş olduğumuz gibi maalesef geçmiş dönemlerde dünyada birçok farklı endüstriyel faaliyetlerde büyük kaza felaketleri gerçekleşmiştir. Bu tür istenmeyen olaylar ve tehlikeli kimyasalları da içeren bu büyük felaketler çalışanlar için de önemli bir tehdit oluşturmaktadır ve yetkililer bu tür olayların etkilerini azaltmak ve oluşumlarını ortadan kaldırmak için de yeni birçok mevzuatlar ve düzenlemeler geliştirmekte ve uygulamaya almaktadırlar. Seveso direktifleri Ülkemizde yayınlanmış olan “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Yönetmeliği” de bunlardan sadece bir tanesidir.
İşte bu noktada ortaya çıkan bir süreç olan “Proses Emniyeti Yönetim Sistemi” tüm çevresel zararları ve süreç kayıplarını etkileyen önemli tehlikelerin önlenmesine yönelik oluşturulan sistemlerdir. Yönetim sistemleri mühendislik ve tasarım uygulamaları ile endüstriyel tesisler tarafından dizayn edilmektedir ve özellikle yanıcı ve patlayıcı kimyasalların kaza durumunda sebep olacağı büyük felaketlerin önlemek, çevreye yayılımını ve etkilerini en aza indirmek için tüm süreçleri bütün olarak ele alan disiplinli bir modeldir.
Proses emniyeti yönetim sistemi; proses tehlikelerini tanımlayan, anlayan ve kontrol eden; böylece bir üretim prosesinde yaralanmaları ve olayları önleyecek yönetim sistemlerinin ve kontrol mekanizmalarının uygulanması veya geliştirilmesi olarak da tanımlanabilir. Proses emniyeti yönetim sisteminin odaklandığı temel alanlar tesisler, teknolojik gelişmeler ve insan davranışlarıdır.
Çalışanlar, çevre ve tesisler, süreçlerin tasarımı ve/veya işletilmesiyle ilgili yaşadığı sorunlardan oldukça fazlaca etkilenebilir ve risk altındadır. Çoğu büyük proses kazaları da proses yönetim sistemlerindeki ve kontroldeki arızalardan ya da hatalardan kaynaklı olabilir. Bunlar teknoloji yetersizliği, eksik prosedürler ve tasarım hataları ya da Eğitim eksiklikleri olarak da sıralanabilir. Proses Risk analizleri problemlerin keşfedilmesi için çok önemli bir fırsat sağlar.
Tabi bu modeller oluşturulurken etkileşimde olduğu sürdürülebilirlik ve dijital dönüşüm gibi kavramların teknolojik değişimleri ve yenilikleri de gereklidir. Tüm endüstrilerde olduğu gibi Kimya sektörün de sürdürülebilir bir yaklaşım ile işletmelerin dizayn edilmesi ve faaliyetlerine devam etmesi en önemli sorumluluğumuzdur. Bu nedenle, proses emniyeti yönetim sistemi de işletmelerin çevre duyarlı ve insan sağlığını riske atmayacak sistemler üzerine dizayn edilmeli mühendislik çalışmaları bu kapsamda yapılmalıdır.
Gerek ülkemizde gerek dünyamızda proses emniyetine dair mevzuat ve yönetmeliklerde ne gibi gelişmeler meydana gelmiştir?
Dünya bir değişim içinde ve İklim Değişikliği en önemli konularımızdan biri olmaya devam etmektedir. Döngüsel ekonomilerde kaynakların etkin kullanımları, sera gazı salınımlarının azaltılması, çevresel atıkların azaltılması gibi çalışmalar ile ekonomik gelişmelere katkı sağlayacaktır. AB, Yeşil Mutabakat ile ilerleyen dönemde tüm politikalarını Yeşil Dönüşüm temelinde şekillendirecektir. Temiz enerji kullanımı, sürdürülebilir yeşil ürün/üretim ve etkin kaynak kullanımı çalışmaları ile öngörülen kapsamlı değişiklikler yapılması ve bu alandaki dönüşüme zamanlıca uyum sağlanması sayesinde karşı karşıya kalınacak risklerin fırsata çevrilmesi amaçlanmaktadır.
Bu kapsamda tesislerin atık oluşumlarını azaltması ve çevre felaketlerine yol açmaması için de emniyet sistemlerinin teknolojik gelişmelerin ışığında tesis edilmesi önemli bir rol almaktadır. Önümüzdeki yıllarda döngüsel ekonomi içinde kaynakların ve enerjinin minimum kullanımı ile proseslerin dizayn edildiğini göreceğiz ve üretim sistemlerinde köklü değişimler yaşanması da muhtemeldir. Elbette bu zaman diliminde Proses Emniyeti Yönetim sistemlerinin de bu değişime adapte edilmesi gerekecektir. Bu nedenle Ülkemizde özellikle çevre felaketlerinin önlenmesi için “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması hakkında Yönetmelik” yayınlanmıştır.
Bu Yönetmeliğin amacı, tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve muhtemel kazaların insanlara ve çevreye olan zararlarının en aza indirilmesi amacıyla, yüksek seviyede, etkili ve sürekli korumayı sağlamak için alınması gerekli önlemler ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.
Mevzuatın en son hali 2 Mart 2019 tarihinde 30702 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı ve bu versiyonuyla mevzuatın Seveso III Direktifi’ne uyumlaştırılması amaçlanmış ve son haliyle Seveso III Direktifi haline gelmiştir.
Bir diğer önemli konuda ATEX Direkifi olarak bilinmektedir.
Patlayıcı ortamın Fransızca tabiri olan “ATmosphere EXplosive” kelimesinin kısaltılmışı olan “ATEX Direktifi-Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile ilgili Yönetmelik”, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ülkemizde 31 Aralık 2003 ve tüm Avrupa ülkelerinde ise 01 Temmuz 2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. “ATEX 94/9/AB Yönetmeliği” uygulamalardaki ilaveler ile birlikte en son olarak 26/2/2014 tarihli ve 2014/34/AB sayılı “Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi” dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde son olarak ülkemizde 30 Haziran 2016 tarihinde son haliyle uygulanmaya devam etmektedir.
Resmi Gazete’de 03.03.2018 tarihinde yayımlanan “Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği (97/23/AT)”, maksimum izin verilebilen PS basıncı 0,5 bar’dan daha büyük olan basınçlı ekipmanların ve donanımların tasarım, üretim ve uygunluk değerlendirmesi usul ve esaslarını kapsayan ve proses emniyeti bakımından da son derece önemli bir yönetmeliktir.
Kimya sanayi, dünyanın en büyük endüstrilerinden biri olarak faaliyetlerine devam ediyor ve 2060 yılında küresel kimyasal üretimin daha da artması bekleniyor. Dolayısıyla endüstriyel ve kimyasal kazaların insan ve çevre sağlığına oluşturabileceği tehditlerin önüne geçebilmek veya bu kazaların etkilerinin azaltılması çok büyük bir önem taşıyor. Bu nedenle AB ülkeleri Seveso III direktifleri doğrultusunda büyük endüstriyel kazaların önlenmesi için çalışmalarına sürekli devam etmektedirler.
“Dijitalleşme ve Teknoloji” sizce Proses Emniyeti Yönetim Sistemlerine ne tür yeni olanaklar sağlayabilir, bu konudaki düşüncelerinizi öğrenebilir miyiz?
Tüm dünyada olduğu gibi Ülkemiz sanayisinde de dijital dönüşüm (Endüstri 4.0) çalışmaları önemli ölçüde hız kazanmaktadır. Sanayicilerimiz tesislerindeki dijital check uplar ile işletmelerin dijital olgunluk analizlerini yaparak dijitalleşme yol haritalarını hazırlamaktadırlar. Aslında dijitalleşme sürecinde fırsatları yakalayan ve hızlı adapte olan tesislerin önemli kazanımlar elde ettiklerini biliyoruz. Bu süreç de teknolojik gelişmelere önem veren firmalar da değişimi kolay yakalama fırsatı bulmuş ve çevik takımlar ile süreçlere kolay adapte olmuşlardır.
İşte bu noktada Proses emniyetinde de teknolojik gelişmelere adapte olan ve dijital ikizler ile süreçleri yöneten, modelleme sistemi ile bigdata oluşturan şirketlerde emniyet sistemleri çok daha güvenli olmakta ve kontrollü süreç yönetimleri ile de kaza risklerini en aza indirgemektedir. Örnek vermek gerekirse operatörlerin simülasyon yardımı (dijital ikiz) ile eğitimlerinde kullanılan dijital sistemler ile proses emniyetinde fırsatlar ve tehditlerin çok iyi anlaşılması sağlanmaktadır. Ayrıca sanal veya artırılmış gerçeklik ile yapılan çalışmalarda operatörlerin tüm riskleri görmesi, izlemesi ve önlem alması da sağlanmaktadır. Tabi tüm bu çalışmalar teknolojik ve dijitalleşmenin ürünleridir ve artarak hız kazanacaktır.
Kocaeli Sanayi Odası ve Chem Media iş birliği ile 10-11 Mayıs 2022 tarihinde Bilişim Vadisi’nde 3. Proses Emniyeti Sempozyumu düzenlenecek. Sempozyumda sektör profesyonelleri 2 gün boyunca pek çok önemli konuyu detaylı bir şekilde ele alacak. Sempozyumda yer alacak konu başlıkları ve sempozyum programını okurlarımız ile paylaşabilir misiniz?
Kocaeli Sanayi Odası Proses Emniyeti Sempozyumu, tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda, büyük endüstriyel kazaları önlemek ve muhtemel kazaların insanlara ve çevreye olan zararlarını en aza indirmek, yüksek seviyede, etkili ve sürekli korumayı sağlamak için alınması gerekli önlemler ile ilgili yönetmelik, uygulama, teknik bilgi, Ar-Ge, ürün ve hizmetlerin sektöre aktarılması amacıyla düzenlenmektedir.
Çok önemli bir sempozyum olacağını düşünmekteyiz. Konularında uzman ve vizyoner konuşmacı ve katılımcılarımız 10-11 Mayıs tarihlerinde Bilişim Vadisi’nde bir araya gelecekler ve önemli konuların yer aldığı oturumları dinleme fırsatı elde edeceklerdir.
Sempozyumda; Sevesso III direktifi ve Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması, Atex Direktifi, Basınçlı Kaplar/Tanklar ve Ekipmanlar, CLP Tüzüğü ve REACH Tüzüğü ve Sanayide Dijital Dönüşümün Proses Emniyetine Etkileri konularının yer aldığı 5 oturum, 27 sunum, 4 Özel Konuşmacı ile önemli bir etkinlik olacaktır.
Bakanlıkların ve 50’nin üstünde sanayi şirketlerinin desteklediği bu sempozyuma tüm sanayicilerimizi davet ediyoruz. Umarım verimli bir etkinlik olur ve amacımız tüm katılımcıların bu sempozyumdan edindikleri bilgi ve tecrübeleri, iyi uygulamaları kendi çalışma alanlarında/sanayilerinde uygulamalarını sağlamaktır. Söyleşi için bir kez daha teşekkür ediyor, saygılar sunuyorum.
