Boya Sektörü Uyumluluk Testi

Boya, günlük hayatımıza renk getiren bir sektördür ve Türkiye boya üretiminde Avrupa’da Almanya, İngiltere, Fransa ve İtalya’nın ardından 5. sırada yer almaktadır (Kaynak: Orr & Boss, Inc. Estimates). Boya üretimini genel hatlarına ayırırsak;

Ancak kişisel koruyucu donanım (KKD) özelinde incelersek boya ve toz boya olarak ayırmamız mümkündür. Her iki proseste de ilk aşamalardan olan toz tartım ve ön karıştırma esnasında solunum, göz ve vücut koruyucu donanım kullanmak çok önemlidir.

Proses ölçeğine göre bazı durumlarda bigbaglerden direk döküm, bazı durumlarda ise hassas terazi yardımıyla gram gram döküm yapmak mümkündür. Ancak ne olursa olsun, toz hammadde ile çalışmalarda kişinin KKD’lerinin hem doğru verilmiş olması hem de çalışanın verilen KKD’yi doğru kullanması şarttır.

Türkiye’de genellikle bu alanlarda çalışanlara tek kullanımlık toz/partikül maskesi ve/veya toz pedi takılmış yarım yüz maskeler verilmektedir. Bu tür negatif basınca sahip maskeler çalışanlara verildiğinde, muhakkak çalışanların uyum testinden geçmesi gerekmektedir.

Maskeler için uyum testi iki türlü olabilmektedir.

Bunlardan ilki kualitatif yani kişinin tat duyusuna bağlı kalarak maskenin yüzüne uyumlu olup olmadığı ve/veya maskeyi doğru takıp takmadığı test edilmekte, ikincisinde ise kuantitatif ismi verilen ve özel bir cihaz sayesinde yine aynı kriterleri sağlayıp sağlamadığımızı numerik sonuçlarla iş güvenliği ekibi ile paylaşan metottur.

Tartım ve ön karıştırma alanlarında, aynı zamanda gözlerin de korunması için tam kapalı (dalgıç tipi) tipte gözlüklerin kullanılması şart konulmaktadır.

Ancak 8 saat boyunca sürecek bir çalışmada, genellikle çalışanlar terlemelerinden dolayı gözlük kullanmayı istememekte ve bu sebeple de sadece maske ile çalışmaya devam etmektedir.

Ne olursa olsun, gözden de emilim ve/veya gözde kızarıklık söz konusu olabileceğinden hem çalışanın konforunu arttıracak hem de koruma seviyesini üst sınıflara çekecek motorlu solunum sistemlerinin bu alanda kullanılması tavsiye edilmektedir.

Motorlu solunum sistemleri pozitif basınç metodu ile çalıştığından ekstra olarak bir uyum testi yapılmasına da gerek kalmamaktadır.

Motorlu solunum sisteminin diğer birkaç avantajı gözlüklü çalışanların da rahatlıkla kullanabilmesi, sakallı (bellirli miktar) çalışanların da kullanabilmesi, iletişimin daha kolay sağlanabilmesi vb. şeklindedir.

Kısa süreli tartım ve ön karıştırmalarda ise, motorlu solunum sistemleri yerine buğu yapmayan özellikte tam kapalı gözlüklerle beraber maske kullanımı şarttır.

Bu her iki aşamada da, vücut koruyucu olarak tozlarla mücadele edildiğinden kategori 3, tip 5 (EN ISO 13982) türünde bir koruyucu tulum giyilmesinde fayda vardır (tozun cinsinden emin olunmadığında üretici firmanın teknik personelinden destek istenmelidir).

Dispersiyon/karışım tankları bölümünde kullanılan kimyasallar için muhakkak kimyasal malzeme güvenlik bilgi formu (MSDS) incelenmeli ve ardından hangi tür maske ve filtre kullanılacağına MSDS’e göre karar verilmelidir.

Aşağıdaki tabloda genel anlamda hangi filtre türünün hangi tür bileşiklerde kullanılması gerektiği gösterilmiştir ancak filtrenin türünün seçimi kendi başına yeterli değildir. Aynı zamanda ortam ve/veya kişisel maruziyet sonuçlarına bakılarak filtrenin sınıfı da belirlenmelidir.

Aktif karbonlu filtrelerin ömürlerinin bittiği, kimyasalın kokusunun çalışana gelmesi sonucunda anlaşılır. Buradan da çıkartılabileceği gibi, aktif karbonlu filtreler kokulu kimyasallar için uygundur.

Toz boya üretiminde (yaş) boya üretimine göre ekstra olarak ekstrüder ve değirmen hatları bulunur. Bu iki hatta toz bulunmaktadır ancak toz için yukarıda saymış olduğumuz riskler dışında bir risk de gürültüdür. O nedenle, bu aşamalarda çıkan gürültü değerlerine göre kulak koruyucu donanım kullanımı önerilmektedir.

Boya üreticilerinde genel yaklaşım; kulak tıkacı şeklinde olmaktadır.

Ancak kulak tıkacı kullanımında iki nokta hassastır. Bunlardan ilki seçilen kulak tıkacının kişinin kulak kanalına uygun olup olmadığı, ikincisi ise kişinin doğru takıp takmadığıdır.

Bunlardan emin olmanın tek yöntemi ise kulak koruyucu donanımlar için (hem kulak tıkacı hem de kulaklık) yapılan EARfit ismine sahip olan uyum testleridir. Bu testlerin genel mantığı şu şekildedir. Elimizde bir adet test gürültüsü veren bir cihaz bulunmaktadır.

Bu cihaz 7 farklı frekansta ses çıkartmaktadır ve hem içinde hem de dışında mikrofon olan özel problu kulak tıkacı/kulaklık sayesinde kulağın içine ve dışına gelen gürültü düzeyleri kaydedilir.

Bir yazılım programı ile beraber ikisinin arasındaki fark ölçümlenerek, anlamlı değerlere dönüştürülür ve kulak koruyucunun, o anki takma şeklinize göre ne kadar sönümleme yaptığını gösterir.

Bu uyum testi genellikle İngiltere ve Amerika gibi ülkelerde işe girişlerde ve belirli periyotlarda yapılması zorunlu olup, her çalışan için yapılan testlerin verilerinin bilgisayar ortamında saklanmasını sağlamaktadır.

Boya genel anlamda kimya sektörünün bir alt koludur. Bu nedenle, başta solunum olmak üzere göz, vücut ve işitmenin korunması şarttır.

Ancak yazımın başında belirtmiş olduğum gibi, KKD’yi doğru seçmek ne kadar önemli ise, çalışanın bu KKD’yi doğru taktığından da emin olunması bir o kadar önemlidir. Bunun için de uyum testleri günlük hayatımızın birer parçası olmalıdır.

Mirey Bonfil
Teknik Koordinatör
3M