Kompozit Sanayicileri Derneği’nin Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Barış Pakiş ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik. Pakiş, kompozit sektörüne yönelik görüş ve önerilerini bizlerle paylaştı.
Okurlarımıza kısaca kendinizden, eğitim durumunuzdan ve sektördeki profesyonel özgeçmişinizden bahsedebilir misiniz?
1968 yılında doğdum, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden Tıp Doktoru olarak mezun oldum. Üniversite yıllarından itibaren Polin bünyesinde birçok fonksiyonda görev almaya başladım; üretim, mühendislik, kalite gibi teknik fonksiyonlarda birebir çalıştım. 2003-2010 yılları arasında Polin’de Teknik Birimlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev aldım, ayrıca Polin bünyesinde açılan ilk Aquapark’ın işletmeciliğini yürüttüm.
2006’da havuzculuk sektöründe ve 2008’den itibaren denizcilik ve sektörlerinde faaliyet göstermeye başlayan Fipol Marine oluşumuna yön verdim, Fipol’de 2009-2012 yılları arasında Başkan Yardımcısı, 2013’ten bu yana da Başkan olarak görevimi sürdürmekteyim. Su parkı sektörü dışında kompozit üretimini ayrı bir yapı olarak kurgulayıp, 2012 yılında Futuraform şirketinin temellerini attım.
Polin Akvaryum, Funtastic Akvaryum– İzmir, Funtastic Aquarium-Caspien, PolinRus, PolinFas, PolinChina gibi şirketlerde Yönetim Kurulu Üyesi olarak, 2010-2016 yılları arasında Polin Su Parkları Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalışmıştım. Bu süreçte, devlet destekli Ar-Ge merkezi oluşturulması ihtiyacını görüp Polin’in Ar-Ge Merkezi olma sürecini başlattım.
2014 yılında Polin’in Endüstri 4.0‘a entegrasyonu gerekliliğini öngördüm ve su parkları sektöründe ilk kez robot üretimli otomasyonla Endüstri 4.0 uygulamasını başlattım. 2016’da tüm grup şirketlerin Polin Grup çatısı altında toplanması ile Polin Grup Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev almayı sürdürmekteyim.
Polin’in ülkesini temsil eden, globalde örnek bir marka olması için devlet destekli Turquality programının holdingde hayata geçirilmesi sürecine önderlik ettim. 2019 yılından beri Kompozit Sanayicileri Derneği’nde Yönetim Kurulu Başkanlığı görevimi sürdürmekteyim.
Diğer sivil toplum kuruluşlarındaki görevlerim: Kompozit Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı, Gebkim Eğitim ve Sağlık Vakfı Yönetim Kurulu Üyeliği, Kiplas Yönetim Kurulu Üyeliği, Türkiye Odalar Borsalar Birliği –Kimya Kompozit Alt Kolu Başkan Yardımcısı, Gebkim- Kocaeli Gebze V (Kimya) İhtisas Organize Sanayi Bölgesinde Denetim Kurulu Üyesi ve Müteşebbis Heyet üyesi ve TİSK Genel Kurul Delegesi.
Kompozit Sanayicileri Derneği’nin kuruluşundan ve çalışmalarından bahsedebilir misiniz?
2005 yılında kurulduğu günden bu yana tüm sektörü kucaklar bir konuma ulaşan Kompozit Sanayicileri Derneğimiz sürdürdüğü faaliyetler, kazandığı konum ve yer aldığı platformlar çerçevesinde sektörün vazgeçilmez çatı örgütü olma niteliğine kavuşmuş, resmi ve özel kurum ve kuruluşlar nezdinde referans kurum olma niteliği kazanmıştır.
Derneğimizin toplam 114 kurum ve kuruluştan 122 üyesi bulunmaktadır. Üyelerimiz arasında 13 üniversite 1 mükemmeliyet merkezi ve 1 dernek yer almaktadır. Derneğimizin üyesi olan kompozit sektöründe faaliyet gösteren 99 kuruluş sektörün çok önemli bir oranda üretimini gerçekleştiren kuruluşlardır.
“Kompozit sektöründeki büyüme hem dünyada hem de ülkemizde her zaman normal büyümenin üzerinde olmuştur.”
26 Mart 2021 tarihinde gerçekleştirdiğimiz 9. Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda yenilenmiş bir Yönetim Kurulu ile çalışmalarımıza ivme kazandırmak amacıyla 12 farklı çalışma konusunda Yönetim Kurulu üyeleri önderliğinde üyelerimizin de görev aldığı komiteler oluşturulmuş ve çalışmalara başlanmıştır. Komiteler arasında derneğimizin önemli gündem maddeleri arasında bulunan ileri dönüşüm, inovasyon, teknik eğitim, sektörün rekabet gücünü artırma, tanıtım tutundurma faaliyetleri, strateji belirleme gibi konular yer almaktadır.
Derneğimiz Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Kimya Sanayi Sektör Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Sektör Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Savunma Sanayi Sektör Meclisi ve çeşitli dernek ve sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelmesiyle oluşan Kimya Sektör Platformu ve Plastik Sektör Platformu’nun da üyesidir.
Ayrıca üyesi olduğumuz ve yönetim kurulunda görev aldığımız Avrupa Kompozit Sanayi Birliği (EuCIA) ve American Composites Manufacturers Association’s (ACMA) vasıtasıyla yurt dışı kurum ve kuruluşları nezdinde de Türk kompozit sektörünü temsil etmeye devam ediyoruz.
2012 Mart ayında yayın hayatına başlayan, sektörün tek yayın organı olan ve her üç ayda bir yayınlanan ‘’Composites Turkey‘’ dergimizin ve iki yılda bir tüm üyelerinin yer aldığı sektör kataloğumuzun nitelikli bir şekilde yayınlanmasını sağlıyoruz.
Derneğimizin kuruluşundan bu yana sürdürmekte olduğu eğitim faaliyetlerine ilave olarak GEBKİM Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi (MTAL) ile imzalamış oluğumuz protokol sonrasında kurulan Kompozit Uygulama Atölyesi’nde kompozit uygulamalarına başlamadan önce bu çalışmalarda yer alacak öğretmenlerin kompozit malzeme konusunda eğitilmeleri ve bilgilendirilmeleri amacıyla başlatmış olduğumuz eğitim çalışmalarının ilk bölümü 6 farklı bölüm ve firma eşliğinde tamamlanmış, eğitimin ikinci bölümünde Kompozit Uygulama Atölyesi’nde görev alacak öğretmenlere kompozitlerin uygulama alanları, kompozitlerin kimyası ve kompozitlerin üretim metotları konularında eğitim çalışmalarımız sürdürülecektir.
Mart 2019 yılında başlayan pandeminin de etkisiyle daha önce başlattığımız üye toplantılarımızı aylık periyotlarla internet üzerinden gerçekleştirmeye devam etmektedir. Sektörümüz tarafından ilgi gören temalı üye toplantılarımız ve çalışmalarına devam ettiğimiz eğitim webinarlarımız tüm sektör mensuplarının istifadelerine açıktır.
Derneğimizin en son 2019 yılında 4.’sünü düzenlediği Türk Kompozıt Fuarları’nın 5.’si için hazırlıklara başlanmış olduğunu ve fuarın 6-8 Ekim 2022 tarihlerinde İstanbul Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleştirileceğini şimdiden bilgilerinize sunarım.
Pandemi sürecinde birçok sektör yeni iş modellerini hayata geçirdi. Kompozit sektörünü bu açıdan değerlendirebilir misiniz? Mesleki alan olarak tıp doktoruyum. Sahip olduğumuz şirketler grubunun dünyanın birçok yerinde ofisleri olduğu için Covid-19 ile daha önce tanıştık. Ocak-Şubat aylarında biz, pandeminin geleceğinden haberdardık.
Bizler, Şubat ayında pandeminin yoğun olduğu dönemde Çin’e maske göndermekle meşguldük. İlk başta bir belirsizlik ve şaşkınlık vardı. Tıbbi akademik yayınları takip ettik (Türkiye’deki ve uluslararası). Bilgilendirmeler yaptık. Beyaz yaka ve maki yaka şeklinde formatlara ayırarak bilgilendirmeler yaptık. Birçok belirsizlik vardı, her şey karışıktı ve kimse ne olacağını bilmiyordu.
Kompozit Derneği olarak bir anket düzenledik. Sektörün ve üyelerimizin isteklerini ve durumlarını tespit etmeye çalıştık. Burada gördük ki ilk beklenti, eğitim ve bilgilendirme ihtiyacı, ikincisi de fiziksel şartların sağlanması. O zamanlar yeni bir durumdu, insanların yeteri kadar bilgisi yoktu. Nasıl çalışılacağı konusunda endişeler vardı. Bu konuyla ilgili normlar ve bilgiler oluşturulması talepleri vardı.
Başka bir talepse üretimin ve satışın devamlılığı ile ilgiliydi. Gümrük ve seyahat kısıtlamalarının ne olacağı merak ediliyordu. Son olarak, oluşan yeni dünya düzeni ve buna alışmayla ilgili istekler vardı. Biz Kompozit Derneği olarak Yönetim Kurulu toplantılarını ayda bir kez yaparken haftada bir yapmaya başladık. Bilgiye ulaşılması ve bilginin aktarılması gerekiyordu.
Mart, Nisan ve Mayıs aylarında webinarlar düzenledik. Bunlar anketten çıkan ihtiyaçlara yönelik webinarlardı. Tema olarak bir kısmı sağlık ile ilgiliydi. Sonrasında İstanbul Ticaret Odası Başkanı konuğumuz oluyordu; ticaret ile ilgili gelişmelerden bahsediliyordu. Sabancı Holding CEO’su da konuk oluyordu; yeni dünyaya bakış açılarını ele alıyorduk. Bizler dernek olarak çatı STK’lar ile iş birliği yaparsak sonuca daha hızlı gidebiliriz diye düşündük.
Örnek vermek gerekirse gümrük ve ihracat ile ilgili konularda İKMİB ve TİM üzerinden Ticaret Bakanlığı’na ulaştık ve konsolide olmaya çalıştık. Maliye ve hukuk gibi konularda Kimya Sanayiciler Sendikası ile konsolide olarak Çalışma Bakanlığı’na ulaştık. Kısa dönem çalışma sisteminin oluşturulmasına destek verdik. Biz de onlara sorunları aktararak koordineli olarak çalıştık. Bizim sektörde de kısa çalışma sistemi uygulandı. Uzaktan çalışmalar da oldu. Bunlarla ilgili webinarlar yaptık. Halen de devam eden bu süreci yönetmeyi sürdürüyoruz.
Kompozit sektörü açısından 2021 yılı beklentileriniz nelerdir?
Kompozit, hem günümüzün hem de geleceğin malzemesidir. Kompozit malzeme standart bir malzeme değil. İki farklı malzemenin bir araya gelmesi ile sonsuz özellikli yeni bir malzeme oluşuyor. Hem çağımızın hem de geleceğin ihtiyaçlarına göre şekillenebiliyor. Kimyasal dayanıklılık, iletkenlik, estetik arayan üreticiler kompozit malzemenin bu isteklere göre şekillenebilmesi avantajından yaralanabiliyor. Kompozit sektöründeki büyüme hem dünyada hem de ülkemizde her zaman normal büyümenin üzerinde olmuştur.
“Akıllı ve mutlu şehirler planlanıyor; bunlar hep kompozit sektörü ile yürütülüyor.”
2021 yılı için de hem global alanda hem de ülkemizde kompozit sektörünün büyüceğini öngörüyoruz. Dünyada yenilenebilir enerjiye duyulan ihtiyaçtan dolayı özelikle taşıtlarda hafifletme çalışmaları var. Daha hafif otomobiller, daha hafif hava taşıtları kompozit malzeme ile sağlanabiliyor; böylece yakıt tüketimi de düşmektedir. Kompozit aynı zamanda yenilenebilir enerjide de kullanılan bir malzemedir. Rüzgar tribünü kanatları da kompozit malzemeden üretiliyor. Bu yüzden kompozit malzeme ihtiyacı da artıyor. Ülkemizde bu konu ile ilgili alt yapı çalışmaları var. Örneğin sulama boruları da büyük oranda kompozitten üretiliyor. Kullanımı giderek artan bir malzeme olduğunu söyleyebilirim.
Öte yandan Türkiye, rüzgar tribünü kanatları üretiminde bir merkez haline geldi. Hem ülkemizin ihtiyacı karşılanıyor hem de bölge ülkelere ihracat gerçekleşiyor. Bir diğer konuda Türkiye’ye özgü millileşme; yerli mala yönelme kompozite olan ilgiyi artırıyor, sektörün önünü açıyor.
Kompozitin iki ana hammaddesi var. Bunlardan biri reçine; bu alanda güçlü yerli üreticilerimiz var. Diğeri ise cam elyaf, bu alanda da ülkemizde üreticiler var. Bu nedenle hammadde sıkıntımız yok. Türkiye’de havacılık sektörünün gelişmesiyle de kompozitlerin önü açılıyor. Akıllı ve mutlu şehirler planlanıyor; bunlar hep kompozit sektörü ile yürütülüyor. Tasarım bir malzeme olduğu için yoğun olarak tüketiliyor.
Kompozit sektörünü Endüstri 5.0 ve Internet of Things açısından değerlendirebilir misiniz?
Bu konuda hemen hemen dünya ile aynı seviyedeyiz. Pandemi öncesinde de bu konuya değiniyorduk. Değer verdiğimiz bir konu; hatta dergimizin bir sayısını sadece bu konuya ayırmıştık. Tek bir sektörün çabası değil topyekûn bir çaba gerekiyor. İlk olarak bu teknolojinin oluşması gerekiyor; robotlar, sensörler ve yapay zeka ekipmanlar… İkinci olarak kompozit sektörünün çalışmaları, üçüncü olarak da devletlerin, hükümetlerin çalışmaları gerekiyor.
Bu konuda şanslıyız aslında. Kutupsal topların mucidi Erdal Arıkan hocamız bir Türk. Onun sunumlarını takip ediyoruz. O da sık sık 5G’nin önemini vurguluyor. Sanayide ivme yapmak için 5G önemli bir rol oynuyor. Kompozit malzeme buna uygun.
Her ülkede olduğu gibi ülkemizde de çalışmalar devam ediyor. Biz de kendi ünlü firmalarımızda ilk önce eğlence sektöründe robotlarla üretime geçtik, en önde biziz. Otomotiv sektöründe de bu tip uygulamalar var. Parça parça oluyor. 5G olmadan bir bütün halinde geçilmiyor. Bu konuyu önemsiyoruz, eğitim çalışmalarımız da devam ediyor.
Kompozit Sanayicileri Derneği olarak eğitim kurumları ile iş birliği içinde olduğunuz projeler var mı? Bunlar hakkında bilgi verir misiniz?
Eğitim bu alanda önemli çünkü çağımızın malzemesi kompozit. Bilgi sürekli değişiyor, güncellemek gerekiyor. Bu da eğitim ve donanım ile mümkün. 20’ye yakın üniversite zaten bizim üyemiz. Kurucumuz da nanokompozit konusunda bilgisi olan Selim Hoca. Kendisi Yönetim Kurulumuz’da da yer alıyor. Onun ışığında ilerliyoruz. Diğer üniversiteler ile de çalışmalar devam ediyor.
Üniversitelerdeki kompozit kulüplerine destek oluyoruz. Yaptığımız fuarlarda üniversitelere yer ayırıyoruz, yoğun olarak destekliyoruz. Ayrıca üniversiteler ile Ar-Ge projeleri ve Avrupa Birliği projeleri yapıyoruz. Bunlar üniversite ve beyaz yaka boyutunda. Mavi yakaya boyutunda da mesleki eğitimler veriyoruz. Mesleki yeterlilik ve ilgili gerekli dokümanlar oluşturuldu. Hem derneğimizin hem de üyelerimizin büyük desteği oldu.
