Demiryolu araçları, gerek yük gerekse yolcu trenlerinde kaplama öncesi çok iyi hazırlanmış bir yüzey hazırlığı gerektirmektedir. Özellikle korozyona dayanıklılığı arttıran kaplamalar kullanılacağından yüzeydeki profil derinliği antikorozif kaplamalara uygun derinlikte olmalıdır.
Çelik yüzey standartlarına göre minimum SA 2.5 seviyesinde olmalıdır. Böylelikle yapılan kaplama daha iyi tutacağından demiryolu araçları daha uzun süre korozyona uğramadan kullanılacaktır.
Demiryolu araçlarında gerek çelik yüzey hazırlığı skalasına göre, gerekse profil derinliğine göre işletme zamanını ve işletme maliyetlerini düşünerek çevre kurallarına ve iş sağlığı normlarına uygun kumlama tesisi gerekmektedir. Bu kumlama tesisinde birçok parametre vardır.
Bunlardan ilki çevre ile barışık bir tesis oluşturmanın birinci adımı olan profesyonel filtrasyon sistemidir. Bu filtrasyon sistemi hem çevreye salınan havanın kalitesini belirler, hem de kumlama zamanındaki kumlama tozunun ortamdan çekilerek basıncı hesaplanmış fan ile salınım yapılmasını sağlar.
İkinci olarak statiği hesaplanmış kumlama kabini, sızdırmazlığı ön planda tutarak negatif basınç altında çalışır. Kumlama özünde aşındırıcı malzeme vasıtası ile işlem yapıldığında, tüm kabin negatif basınca dayanıklı olmasından ziyada aşındırıcı granüle maruz kalmaktadır.
Bu yüzdendir ki kabin, birim kilogram ağırlığı pahalı olan aşındırıcıyı hem minimum kayıpla geri döndürmeyi başarmalı, hem de kabinin uzun ömürlü olmasını sağlamalıdır. Bir önceki cümlede değindiğimiz aşındırıcı granülün geri toplanması sağlıklı olarak birkaç yöntemle mümkündür.
Bu yöntemler kumlama odasında yapılacak işlem saati, operatör adedi ve aşındırıcı tonajına göre değişmektedir. Bu yöntemlerden birincisi pnömatik taşıma sistemidir. Bu sistem sayesinde aşındırıcı saatte on tona kadar geri dönüştürülebilmektedir. İkincisi mekanik geri dönüşüm sistemidir.
Burada tonajlar 60-70 ton/saate kadar çıkabilmektedir. Mekanik geri dönüşüm sistemi kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Bunlar; konveyor sistemi ve zemin tarama sistemidir. Bu proses, işletme karlılığını yüzey işlem hızı ve tesis ömrünü doğrudan etkilemektedir.
Kaplama öncesi hazırlığın en önemlisi olan kumlama prosesindeki önemli başlıklardan biri de granüle dayanıklı aydınlatmadır. Aydınlatmada minimum gölgelendirme istenmektedir. Lümen değeri kaplama prosesi kadar olmasa da ona yakındır.
Yine bir başka değinmemiz gereken konu ise kumlama ekipmanıdır. Kumlama ekipmanı iş güvenliği normlarına uygun olmalıdır. Bu uzaktan kumanda mandalı ile mümkün olmaktadır.
Bu saydığımız proseslere sahip kumlama odası yüksek standartlarda kaliteye sahip, düşük işletme maliyetleri ile demiryollarına ve taşımacılığa hizmet edebilir. Bu tesiste hazırlanan vagon veya araç üstü ekipman korozyona dayanıklı kaplamaya uygun hale gelmiştir.
Bu kaplamayı yapabilmek için kumlama odası ile aynı ölçülere sahip olan, yılın tüm zamanlarında ve hava şartlarında uygulama yapmaya müsait, ısı geçirgenliği minimize edilmiş, dolayısıyla işletme maliyetleri düşürülmüş bir boya tesisi olmalıdır.
Boya tesisinin hasıl olduğu özelliklerden en önemlisi diyebileceğimiz iklimlendirme de, nem ve ısı ayarlanabilir olmalıdır. Boya kabini çevre bakanlığı normlarına uygun olacağından içeride solvent birikmesine izin vermeyecek filtrasyona, buna bağlı olarak exproof fanlara sahip olacaktır.
İlgili kaplamaların yapılabilmesi için tesisin özelliklerini kısaca anlattık. Fakat bu özel kaplamaların yapılabilmesi için özel püskürtme ekipmanına ihtiyaç vardır.
Bu ekipman kompresör havası ile çalışıp, kaplamayı yüksek basınçlara çıkararak yüzeye yapışmasını kolaylaştırır, over spray oranını azaltır ve kaplama daha verimli hale gelir. Fotoğrafta görünen çift kompenantlı boya pompası yeni spreyleme teknolojisidir.
Minimum boya ile maksimum yüzey kalitesi ve metrekareyi yapmak için tasarlanmıştır. Genel itibari ile demiryolları veya taşımacılık ürünlerinin yüzey işlem prosesleri bu şekildedir.
Kumlama tesislerinde bahsetmiş olduğumuz çelik yüzey standartları hakkında detayları aşağıda görebilirsiniz:
Kumlama işlemi yapılan yüzeylerin temizlik derecelendirmesinde İsveç Standartları olan SA (ISO 8501-1:1998) kullanılmaktadır. Derecelendirmede en düşük seviye SA1 ile başlar ve en üst seviye olan SA3 ile biter.
SA1: Kumlama ile Hafif Temizleme
Kumlama nozulundan püskürtülen aşındırıcıların etkisi ile gevşek haddehane tufali, gevşek pas ve gevşek boya kabaca temizlenir. Tufal, boya ve pasın tamamen temizlenmesi amaçlanmaz.
Boyanın iyi tutunması için, kalan tufal, boya ve pasın, yüzeye yapışık olması gerekir. Hafif temizleme ile yüzey temizliğinde, yağ, gres, kir, pas tabakası, gevşek haddehane tufali, gevşek pas, gevşek boya ve kaplamalar tamamen temizlenir. Fakat yapışmış tufal, pas, boya ve kaplamanın kalmasına müsaade edilir.
SA2: Kumlama ile Kısmi Temizleme
Kumlama nozulundan püskürtülen aşındırıcıların etkisi ile yağ, gres, kir, pas ve yabancı maddeler yüzeyden kısmen temizlenir. Kumlama ile kısmi temizlemede yağ, gres, kir, pas, haddehane tufali ve yabancı maddeler yüzeyden tamamen temizlenir.
Eğer yüzey çukurlu, hafif pas ve boya kalıntıları içeriyorsa, bu sebeple oluşan hafif gölgeler, çizgiler ve renk değişikliği hariç tüm pas, tufal ve eski boyalar yüzeyden tamamen temizlenir.
SA 2,5: Kumlama ile Çok İyi Temizleme
Kumlama nozulundan püskürtülen aşındırıcıların etkisi ile neredeyse tüm haddehane tufali, pas lekesi, tufal oksitler ve hafif, kalıcı boya ve kaplama artıklarından kaynaklanan çok hafif gölgeler, çok hafif çizgiler ve hafif renk değiştirmeler hariç tüm yağ, gres, kir, tufal, pas, aşındırıcı maddeler,oksitler, boya ve diğer yabancı maddeler temizlenir. Yüzey alanının en az %95’ i gözle görülür kalıntılardan ve yukarıda bahsedilen renk değişikliklerinden temizlenir.
SA3: Kumlama ile Tam Temizleme
Kumlama nozulundan püskürtülen aşındırıcıların etkisi ile haddehane tufali, pas, kaplamalar ve kirletici maddeler tamamen temizlenir. Kumlama ile tam temizlemede gribeyaz, homojen metalik renkte, kaplamaya uygun şekilde pürüzlendirilmiş bir yüzey elde edilir.
Yüzey, çıplak gözle bakıldığında, tüm yağ, gres, kir, gözle görülebilir tufal, pas, aşındırıcı malzemeler, oksitler, boya ve diğer tüm yabancı maddelerden temizlenmiştir.
Tolga Zent
Satış Koordinatörü
Alfatechnic Makina San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.
