Kimya sektörünün gelişmesiyle beraber gelişim gösteren mikser teknolojileri, performanslı ve güçlü dizayna sahip karıştırma makinalarının varlığını mecbur kılmaktadır. Bu tip mikserler aslında oldukça geniş bir ürün yelpazesine hitap edebilmektedir. Dikey mikserlerin hem dizaynı hem de özellikleri viskoziteye bağlı olarak değişmektedir.
Bir ürünün üretilmesi sırasında viskozite çok arttığı zaman, sabit bir mile sahip hızlı devirli mikserler ürünü karıştırma kazanı içinde yeterli bir şekilde karıştıramaz ve bu durum ürünün kötü bir homojeniteye sahip olmasına neden olur.
Artan viskozite ile birlikte, mikser seçimi aşağıdaki gibi soldan sağa doğru kaymaktadır.
Kombine planet malaksörler iki özelliğinden dolayı, diğer dikey mikserlerden ayrılmaktadır. İlk ve en önemli özelliği, iki adet planet özellikli mile ve bu mil üzerinde açılı bıçaklara sahip olmasıdır. Bu planet miller hem kendi eksenleri etrafında hem de kazan içinde belli bir yörüngede dönmektedir.
Planet millerin kazan içindeki yörüngesel hareketinden dolayı, planet bıçaklar sürekli olarak üretim şarjı içinde hareket etmektedirler. İkinci özelliği ise, hızlı devirli mile sahip olmasıdır ve bu özellik bazı formülasyonları üretebilmek için zorunlu bir özelliktir.Dispersiyon bıçağına sahip hızlı devirli mil tozların ıslatılması ve dispersiyonu işlemlerinde çok etkilidir.
Bu millere ek olarak, kombine planet malaksör makinesi ayrıca sıyıcı kol denilen ve kazan cidarındaki ürünü merkeze doğru taşıyarak, karıştırma işlemine yardımcı olan başka bir mile daha sahiptir.
Sadece kombine planet malaksör makinesi zet mikser makinesine alternatif olarak değerlendirilebilir. Çok yüksek viskoziteye sahip olan ürünlerin üretimi için bazen tek seçeneğin zet mikser makinesi olduğunu da unutmamak gerekir.
Çünkü çok yüksek olan belli bir viskozite değerinden sonra, kombine planet malaksör makinesi de karıştırma kazanı içinde yeterli bir karışım oluşturama da başarısız olacaktır.
Kombine planet malaksör makinesinde aşağıdaki dört karıştırma miline sahiptir.
•Tam merkezde hızlı devirli dispersiyon mili,
•Hızlı devirli milin sağ ve sol tarafında toplam iki adet hem kendi hem de kazan içinde gezerek dönen planet miller,
•Kazan cidarını sıyırmak için sıyırıcı kol veya mil.
Sözer Makina Kombine Mikserlerinin tercih edildiği viskozite aralığı 1.500 – 3.000.000 sentipoz aralığında yer alan ürünlerdir. Bu tip mikserlerden inanılmaz kısa sürede çok ciddi verim alabilmektesiniz.
Uzun yıllardır üretimi yapılan ve çoğunlukla akışkan viskozitelere sahip ürünlere hitap eden tek milli, devir ayarlı mikserler, sadece dispersiyonun gerektiği ve bir miktarda sıyırıcı opsiyonunun faydasıyla birlikte düşük-orta viskoz ürünlerin karıştırılması, disperse edilmesi amacıyla kullanılmaktadırlar.
SM tipi Hızlı Devirli Mikserlerimiz, mil ucunda bulunan karıştırıcı pervanenin dispersiyon işlemini yapabilmesi için 19-25 m/sn. çevresel hıza ulaşabilecek en verimli şekilde dizayn edilmiş makinalardır. Kombine mikserlerimiz ise orta veya orta-yüksek arası viskoziteli ürünlerin üretilmesi amacıyla kullanılan makinalardır.
Sadece hızlı devirli dispersiyonun yeterli olmadığı, ağır devirli harmanlama ile kısa sürelerde çok homojen bir karışımın gerekli olduğu tüm alanlarda kullanılabilmektedir. Yüksek ve ağır devirli karıştırma özelliğinden dolayı, geniş bir kullanım alanına sahiptirler. Bir bakıma iki farklı makinenin operasyonunu teke indirgemiş olan sistemlerdir.
Sözer Makine kombine mikserleri ile Pigment Pastası, Petrokimyasal ürünler, Yalıtım ve Dolgu Malzemeleri, Macun, Pasta, Contalama ürünleri, Silikon, Mastik, Sızdırmazlık Komponentleri gibi ürünleri rahatlıkla ve çok kısa sürede üretebilirsiniz.
Makine üzerinde sıyırma sistemi ile birlikte iki veya üç adet karıştırma sistemi bulunmaktadır. Diğer mikserlere nazaran sıyırıcı sistemi bu makinalarda dört kolludur. Bu sayede kazan kenarları ve tabanı boydan boya sıyırma işlemine maruz kalmaktadır. Bu da ürünün istenen kıvama gelme süresini ciddi oranda kısaltmaktadır.
Tüm karıştırma sistemleri, sıyırıcı da dahil birbirlerinden bağımsız olarak devir ayarlı çalışabilmektedir. Örneğin, üç milli bir makinada, bir mil üzerinde altlı-üstlü bulunan iki adet hızlı devirli pervane sistemi 100-1.500 devir/dakika aralığında çalışırken, tamamen bağımsız olarak ikinci bir milde yine altlı üstlü kelebek karıştırıcılar 50-700 devir/dakika aralığında çalışabilmektedirler.
Ayrıca üçüncü ve diğer iki milden bağımsız olarak çalışabilen çapa sıyırıcı sistemi yine ayrı bir frekans invertörü yardımıyla 0-20 devir/dakika aralığında çalışabilmektedir. Mil üzerinde ki ekipmanlar isteğinize bağlı olarak revize edilebilmektedir.
Aynı zamanda tüm karıştırma ekipmanları (Pervaneler, kelebek karıştırıcılar) mil üzerinde istenilen yükseklikte karıştırma yapabilecek şekilde ayarlanabilmektedir.
Bu tip makinalar, elektro-hidrolik sistemli olarak kendi gövdesi üzerinde kalkıp inme özelliğine sahip olup, aynı hidrolik üniteden beslenmek üzere otomatik kıskaç sistemine de sahiptirler. Makinaya göre özel üretilen kazanların, kenarlarında bulunan kulaklar sayesinde kıskaç merkezine girebilmektedirler.
Makinalarımızın tümü ISO standartları kapsamında iş ve işçi güvenliğine uygun koruma ve uyarı ekipmanlarına sahiptirler. Bu makinalarda üretilen ürünlerin genellikle vakum esnasında karıştırılması veya üretim sürecinin son 10 dakikasında vakum altında kalması istenmektedir.
Makine üzerinde bulunan vakum sistemi sayesinde üretilen ürünün içerisinde oluşan hava kabarcıkları kendi doğal haliyle dışarı çıkamayacaktır.
Bu sebepten dolayı deniz seviyesinde 760 mmHg olan atmosfer basıncını 50-100 mmHg seviyelerine kadar düşürüp ürün ile vakum kapağı arasında ki alanı vakumlayıp bu kabarcıkların cebren dışarı alınması hedeflenmektedir.
Bu işlem vakum pompası vasıtasıyla yapılmaktadır. Ayrıca opsyionel olarak vakum işleminin çok kritik olduğu durumlarda PLC sistemine entegre edilmiş basınç sensörleri kullanılmaktadır. Böylelikle oluşan basınç kayıplarını sensör fark ederek vakum pompasının devreye girmesini sağlamaktadır.
Dispersiyon pervaneleri, kanat profili ve çevresel hızından dolayı malzeme üzerinde bir miktar sıcaklık oluşturabilmektedirler. Yapılan ürünün sıcaklık ile tepkimeye girip deforme olmaması veya bu sıcaklık eğrisinin takibi amaçlı bu makinalarımızda standart özellik olarak PT100 ısı ölçer sistemi bulunmaktadır.
Yine standart olarak makinayla beraber gelen düşük devirlerde uzun süreli çalışmaya olanak sağlayan soğutma motorları, motorların üzerine aküple edilmektedir. Çok milli kombine mikserlerde sıyırıcı, vakum, basınç, PT 100 gibi özelliklerin haricinde standart olarak zaman ayarlı karışım özelliği de bulunmaktadır.
Bu tip makinalarımız çok güçlü motorlar ve ekipmanlar gerektirdiğinden makine gövdeleri komple döküm olacak şekilde imal edilmektedirler. Kapasite olarak laboratuvar tiplerinden yani 10 lt. kapasiteden başlayarak 500, 1.000, 1.500, 2.000, 3500 ve 5000 litre kapasiteli olarak üretilebilmektedirler.
Makinenin gövdesinin döküm olması, ömür boyu yıpranmamasını ve rijit çalışmasını sağlamaktadır. Makine kontrol ekranında makine fonksiyonları haricinde karıştırma motorlarına ait ayrı ayrı devir, amper, zamanlayıcı dijital göstergeleri ve üretilen ürünün ısısını görebileceğiniz dijital ısı gösterge ekranları bulunmaktadır.
Bunun haricinde operatör panellerinde yarı veya tam otomatik reçete kontrol sistemi, PLS kontrol sistemi özelliği opsiyonel özellik olarak sunulmaktadır. Sözer Makina Kombine Mikser Makinaları, “CE”, “İş-işçi Sağlığı ve Güvenliği’’, ‘’ATEX Zone 1 EEx dIIB T4’’ standartlarına uygun olarak üretilmektedir.
Mikserlerde, özellikle çok fazla karıştırma sistemlerinin olduğu bu tip makinalarda aktarma organları çok ama çok önemlidir. Makinalarınız doğru tipte, amaca hizmet edecek şekilde dizayn edilmelidir, bu nokta da ki mühendislik hesaplamaları çok önemlidir.
Hatalı dizaynlar, yanlış tercih edilen aktarma organları, motorlardan çıkan gücü karıştırma ekipmanlarına eksik aktarmanıza sebebiyet verebilir. Bu tip makinalarda gereğinden fazla güçlü motor kullanıldığını görebilirsiniz.
Çünkü bazı firmalar, hatalı dizaynlardan dolayı oluşan açığı güçlü motor seçerek kapatacağını zannederler. Örneğin; 30 Kw bir mikserimiz olduğunu varsayalım ve üretim esnasında sigorta atması, motorda aşırı ısınma, pervanenin durması, fazla amper çekmesi, istenilen devire çıkamayışı, kayışlardan duman çıkması, kaçırması gibi şikayetleriniz olabilir.
Teknik olarak işi bilmeyen kişiler hemen bu sorunu düşük motor gücüne bağlayabilirler. Viskozitesi yüksek bir ürün yapıyorsunuz, motor zayıf kalıyor diyebilirler ama belki de asıl mesele motor gücünün düşük olması değil, arkada ki gücü, mile ve karıştırma ekipmanlarına ne denli sağlıklı aktardığınızla alakalı olabilir.
Kasnak seçimleriniz, rulman seçimleriniz, yataklama sistemleriniz, aktarma sisteminin kayışla mı, zincirle mi yapıldığı gibi konuları da motor gücü hesaplarının yanında incelemekte fayda vardır.
Bu tip makinaları alan firmalar, maalesef hem saatlerce üretim yaparlar hem de gereğinden fazla güçlü, gereksiz motor seçimlerinden dolayı çok fazla elektrik tüketimine maruz kalmış olurlar. Tek milli mikserlerde dahi tasarım ve aktarma organları çok önemlidir.
Dışarıdan baktığınızda “Ne farkı var ki devir ayarlı, sıyırıcılı mikser” yorumunu yapabilirsiniz ancak viskoz bir ürün yapıyorsanız makinalarına tam olarak güvenmedikleri için, konuya net olarak hâkim olamadıklarından dolayı hemen sizi güçlü motorlara yönlendirebilirler.
Halbuki her makinanın kapasitesine göre, dizaynına göre bir mühendislik hesaplaması vardır. Tüm hesaplamaları sağlıklı yapılan bir mikserlerde bu gibi durumlarla karşılaşma oranınız çok düşüktür.
Zaman kavramının günümüz şartlarında çok önemli bir maliyet kalemi olduğu hepimizin takdiridir. Üretilen ürünlerin işlem süreçlerine baktığımızda reçetelerine göre istenen kıvama gelmesi için ciddi süreler harcanmaktadır.
Doğru tasarlanan bir kombine mikser makinası ile tabiri caizse iki makinanın tek makinaya indirgenmesi, süreçlerin hızlandırılması noktasında ciddi avantajlar getirmektedir.
Bunu sağlarken makinalarımızın kaliteli ve sağlam oluşu uzun vadede ciddi önem arz etmektedir. Şunu unutmayalım mühendislik aslında bir araçtır, makinalarımız ise bu aracın motorudur.
T.Emrah Sözer Endüstri Mühendisi Üretim Direktörü Sözer Makina Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti
