Türkiye plastik sektöründe faaliyet gösteren üretici firmaları aynı şemsiye altında toplamak amacıyla 1969 yılında kurulan PAGDER Plastik Sanayicileri Derneği plastik ve plastik işleme makineleri sektörünün en önemli sivil toplum kuruluşlarından biridir.
Plastik sektörü yıl içinde yaşanan ekonomik, siyasal ve sosyal krizlere rağmen 2016 yılsonu TürkiyeGSYİH büyümesinin üzerinde yaklaşık %3,84 oranında bir büyüme artışı göstermiştir.
Türk plastik sektörü üretim kapasitesi ile dünyada yedinci, Avrupa’da ise ikinci sırada yer almaktadır.
2023 ihracat hedefleri göz önüne alındığında özellikle hammadde üretiminin arttırılıp dışa bağlılık oranlarının azaltılması gerekmektedir. Bu bağlamda Türkiye’de üretilen hammadde miktarı ve Türkiye’nin dış ticaret verileri göz önünde bulundurularak Türk plastik sektörünün hammadde dışa bağımlılık analizi yapılmıştır.
Tablo 1’de Türkiye’de etkin olarak üretilen polietilen, polipropilen ve polivinil klorür hammaddelerinin yıllara göre üretim miktarları verilmiştir. 2010 yılında 691,8 bin ton olan toplam üretim miktarının 2016 yılında 651,2 bin ton olduğu görülmektedir.
Yıllara göre incelediğimizde ise 2010 yılından 2014 yılına kadar üretimin azalan bir eğilim gösterdiği, 2014 yılından 2016 yılına kadar artan bir eğilim gösterdiği ancak yine de 2010 yılına göre 2016 yılındaki toplam üretimin %5,8 oranında daha az olduğu gözlenmektedir.
Bunun yanı sıra sektörün aynı yıllar arasında hammadde ithalatı rakamları Tablo 2’de belirtilmiştir. GTİP bazında incelenen plastik hammadde ithalatı 2016 yılında 2010 yılına oranla sürekli olarak artan bir eğilim ile toplamda %38,5 oranında artış göstermiştir.
Ek olarak, sektörün aynı yılları kapsayan ihracat rakamları Tablo 3’te belirtilmiştir. Tabloya göre GTİP bazında plastik hammadde ihracatının 2016 yılında 2010 yılına oranla toplamda %39,7 oranında azaldığı dikkat çekmektedir.
Plastik Hammadde İhtiyacı Karşılama Değerlendirmesi
Türk plastik sektöründe 2010 ila 2016 yılları arasında elde edilmiş dış ticaret verileri ile hammadde üretim verilerinden yararlanılarak Türkiye’nin hammadde ihtiyacını karşılama oranı hesaplanmıştır.
Tablo 4’ten de incelenebileceği üzere yurtiçi plastik hammadde üretimi, 2016 yılında Türkiye ihtiyacının yalnızca %12,8’ini karşılamaktadır. Bu veri Türkiye’de üretimi yapılan polietilen, polipropilen ve polivinil klorür olmak üzere 3 farklı hammadde üzerinden hesaplanmış olup, Türkiye’de üretimi yapılmayan ve yalnızca ithal edilen hammaddeleri kapsamamaktadır. Üretimi yapılmayan hammaddelerin de eklenmesiyle plastik hammadde ihtiyacı karşılama oranı %9’lara kadar düşmektedir.
Plastik Hammadde Dışa Bağımlılık Değerlendirmesi Türk plastik sektöründe 2010 ila 2016 yılları arasında elde edilen dış ticaret verileri ile hammadde üretim verilerinden yararlanılarak belirlenen plastik hammadde ihtiyacı karşılama oranı 3 farklı hammadde GTİP’inde hesaplandığında %12,8 olduğu görülmüştür.
Bu verilerden yararlanarak ise plastik hammadde dışa bağımlılık oranı hesaplanarak Tablo 5’te belirtilmiştir.
Tabloya göre 2016 yılında, 3 farklı hammadde GTİP’inde yapılan hesaplamalar incelendiğinde plastik hammadde dışa bağımlılık oranının toplamda %87,2 olduğu görülmektedir. Ayrıca 2016 yılında dışa bağımlılık 2010 yılına göre %7,1 oranında artmıştır.
Ürün Bazında Hammadde Dışa Bağımlılık Değerlendirmesi 3901 – Polietilen
Türk plastik sektöründe 3901 GTİP’li polietilen hammaddesi için 2010 ila 2016 yılları arasında elde edilen dış ticaret ve üretim verileri Grafik 1 ‘de karşılaştırmalı olarak verilmiştir.
Bu verilere dayanarak 2016 yılında 2010 yılına oranla ithalat %56,5 oranında artış gösterirken ve üretim %4,2 oranında ihracat ise %58,5 oranında azalmıştır. Bu verilere dayanarak PE dışa bağlılık oranı 2016 yılı itibarıyla %81,1 olarak hesaplanmaktadır.
3902 – Polipropilen
Türk plastik sektöründe 3902 GTİP’li polipropilen hammaddesi için 2010 ila 2016 yılları arasında elde edilen dış ticaret ve üretim verileri Grafik 2 ‘de karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Bu verilere dayanarak
2016 yılında 2010 yılına oranla ithalat %46,5 oranında artarken, üretim %5,2 oranında ihracat ise %3,8 oranında azalmıştır. Bu verilere dayanarak PP dışa bağımlılık oranı 2016 yılı itibarıyla %94 olarak hesaplanmaktadır.
3904 – Polivinil Klorür
Türk plastik sektöründe 3904 GTİP’li polivinil klorür hammaddesi için 2010 ila 2016 yılları arasında elde edilen dış ticaret ve üretim verileri Grafik 3‘te karşılaştırmalı olarak verilmiştir.
Bu verilere dayanarak 2016 yılında 2010 yılına oranla ithalat %1,4 oranında, üretim %11 oranında ve ihracat %13,4 oranında azalmıştır. Bu verilerden yararlanarak PVC dışa bağımlılık oranı 2016 yılı itibarıyla %84,8 olarak hesaplanmaktadır
Hazırlayanlar: Murat İnkün / Selin Portakal – PAGDER
