Naftenik Yağ, Suni Gübreleri Geliştiriyor
Dünya genelinde tarımsal üretimi artırmak için gübre kullanımı hayati önem taşırken bir yandan da sürekli eleştirel inceleme altında tutuluyor. Hem ekonomik hem de ekolojik açıdan optimum fayda sağlayan ürünler geliştirmek, suni gübre üreticisi için önemli bir zorluktur. Gübre üretiminde çok az miktarda yağ kullanılır. Pazarda optimum ürünler
talep görüyor ve kullanılan yağın özellikleri de dahil olmak üzere zincirin her halkasının dikkatle ele alınması gerekiyor.
Gübre peletlerinin topaklanmasını önleyici bir sistem olarak NYTEX® veya NYFLEX® yağı tercih etmek, daha çekici bir ürün elde edilmesini sağlayabilir. Bu yağ, maddeleri çözmek için olağanüstü yeteneklere sahiptir ve bugün kullanılmakta olan diğer yağların çoğuna göre belirgin avantajlar sağlayan yüksek düzeyde rafinasyon ile elde edilir.
Gübreler, azot, fosfor ve potasyum bileşiklerinin çeşitli kombinasyonlarından oluşur. Bileşimine ve kullanımına bağlı olarak suni gübre genellikle sıvı veya katı halde, yani granül veya pelet şeklinde kullanıma sunulur. Bu makalede yalnızca Avrupa, Asya ve Afrika’da en çok tercih edilen ve aynı zamanda Kuzey Amerika’da öne çıkan bir gübre formu olan katı gübreleri ele alacağız.
Aminleri Etkili Bir Biçimde Çözer
Bu gübrelerin katı formda kullanılması, elleçlenmelerini kolaylaştırır ve içeriğin toprağa daha yavaş bir biçimde salınması anlamına gelir. Bu, besinlerin çözünüp gitme riskini azaltır. Fakat, granüllerin birbirine yapışmamasını veya tozumamasını sağlamak için tek tek granüllerin yüzeyi işleme tabi tutulmalıdır.
Serbest akışlı, tozsuz bir gübre, üretimden son kullanıma kadar tüm aşamalarda elleçleme
için önemlidir. Bazı gübre üreticileri kendi topaklanma karşıtı sistemlerini geliştirirken, diğerleri hazır karışımlar halinde satın almayı tercih ediyor. Topaklanma önleyici bir sistem temel olarak bir katkı maddesi ve bir yağ olmak üzere iki bileşenden oluşur. Granülün
işlenmesi sırasında bazen talk tozu veya kil de kullanılabilir.
Çoğunlukla aminler içeren katkı maddesi en önemli rolü oynar ve aynı zamanda en pahalı bileşendir. Yağ, katkı maddesi için bir taşıyıcı görevi görür. Granüllerin üzerine yağ püskürtülür ve gereken miktarda serpilen toz yüzeye tutunur. Bu işleme alternatif olarak, yağ, amin ve örneğin balmumu içeren hazır bir karışım da kullanılabilir. Bu tür karışımlar
genellikle tozsuz kullanılır.
Yağın, aminleri etkili bir şekilde çözebilmek için iyi çözünürlük özelliklerine sahip olması gerekir. Bu, düşük aromatik içeriğe sahip çok yüksek oranda rafine edilmiş bir yağ olan naftenik yağın bu anlamda iyi sonuç vereceği anlamına gelir. Yüksek oranda rafine edilmiş parafinik bir yağ, daha zayıf çözünürlük özelliklerine sahiptir ve bu nedenle bu işlev için
etkisi daha düşüktür.
Çevreye Etkisi Daha Az
Uygulamada karıştırma işleminde işlev görecekse yağın düşük sıcaklıklarda pompalanması da mümkün olmalıdır. Bu, naftenik yağlarla mümkünken, karşılık gelen parafinik yağların daha yüksek sıcaklıklara ısıtılması gerekecektir. Ayrıca topaklanma önleyici maddenin püskürtülmesi işlemi sırasında naftenik yağlar daha az ısıtma gerektirir. Püskürtülen
naftenik yağların viskozitesi hızla yükselir ve yüzeyde kalarak gübre granülünü korur.
Yüksek oranda rafine edilmiş naftenik baz yağ da, yüksek oranda rafine edilmiş parafinik baz yağ da halihazırda topaklanma önleyici sistem üreticileri ve kullanıcıları için ilk tercih değil. Bitkisel yağlardan dizele ve daha az rafine edilmiş fuel oillere kadar birçok farklı yağ türü kullanılıyor.
Tarlalara serpilen ürünlere daha az rafine edilmiş yağların eklenebilmesi aslında göründüğü kadar garip değil çünkü son derece az miktarda yağ kullanılıyor. Çevresel gerekliliklerin her zaman gerçek çevresel sonuçlarla doğrudan ilişkili olmadığını aklınızda bulundurmalısınız.
Ancak, daha az çevresel etkinin ötesinde, yüksek oranda rafine bir yağ kullanmanın başka avantajları da var. Bunlardan birisi de yüksek oranda rafine edilmiş bir ürünün neredeyse kokusuz olmasıdır. Daha az rafine edilmiş bir yağ içeren topaklanma önleyici sistemlerin kullanıldığı sıcak silolarda gübrelerin yaydığı güçlü yağlı kokunun psikolojik etkisi göz ardı
edilemez.
İstenmeyen Maddeden Çok Az Miktarlarda
Bir yağın yüksek oranda rafine edilmesi, malzemenin aromatik içeriğinin düşük olduğu ve poliaromatik içeriğin, yani PCA’nın son derece düşük olduğu anlamına gelir. Ayrıca kükürt oranı da çok düşüktür. Toksisite söz konusu olduğunda istenmeyen özelliklerin baş sorumlusu poliaromatiklerdir.
Ancak aromatikler iyi çözünürlük özellikleri sunar. Aromatik içeriği yüksek olduğu sürece yağın naftenik veya parafinik olması çok fazla önem taşımaz. Yüksek oranda rafine bir alternatif aradığınız zaman naftenik moleküllerin iyi çözünürlük özellikleri odak konusu olur.
Testler Yağların Özelliklerini Ortaya Koyuyor
Nynas’ın uzun süredir topaklanma önleyici sistemler için naftenik özel yağlar kullanan müşterileri var. İstenen özellikleri elde etmek için, yağ yüksek bir derecede rafine edilir ve böylelikle IP 346’ya göre ağırlıkça %3’ün altında bir DMSO ekstrakte edilebilir içerik elde edilir. Bu da düşük bir PCA içeriği demektir ve yağın etiketlenmesi gerekmediği anlamına gelir.
Nynas Naphthenics çok çeşitli viskozite sınıfında yağlar sunuyor. Ne tür bir sorunla karşılaşıldığı ve ne tür bir gübreyle çalışıldığına bağlı olarak farklı yağlar uygun olabilir.
Yağların işlevini göstermek için Nynas yağları NYTEX 810 ve NYTEX 840 (Tablo 1) ile birlikte amin işlevselleştirilmiş talk kullanarak testler gerçekleştirdik. Topaklanma eğilimi (Şekil 1), tozuma eğilimi (Şekil 2), nem emilimi (Şekil 3 ve 4) ve akış özellikleri (Şekil 5) başlıca parametreler olarak ele alındı.
Dört sistem test edildi:
1 = Hiçbir işlem yok,
2 = Parafinik yağ ile işlevselleştirilmiş talk,
3 = NYTEX 840 ile işlevselleştirilmiş talk,
4 = NYTEX 810 ile işlevselleştirilmiş talk,
NPK gübresi türü NPK 24/6/12 (bileşimi gösteriyor), CAN türü ise CAN 23 (MgO) olarak kullanıldı.
Gübre peletlerine önce talk ardından yağ püskürtüldü. Yağ püskürtmek için sıcak püskürtme tabancası kullanıldı.
Topaklanma Eğilimi
Peletler yüzde 100 nem olan bir ortamda bir saat tutuldu, ardından 24 saat boyunca 1kg/cm2 basınç ile preslendi. Bunların ardından katılaşmış peletleri parçalamak için gereken enerji ölçüldü. Belirtilen sonuç, 2’lik standart sapma ile beş ölçümün ortalamasıdır.
Tozuma Eğilimi
Peletler yüzde 55 nem ile 23oC’de depolandı. Haftada bir kez üründen numune alınarak dört dakika boyunca elekten geçirildi. Eleme öncesi ve sonrası peletlerdeki ağırlık farkı, üretilen toz miktarının ölçüsüdür.
Nem Emilimi
10 ila 15 gramlık gübre peletleri yüzde 100 nem ile oda sıcaklığında depolandı. Numuneler 5, 24, 48 ve 72 saat sonra tartıldı.
Akış Özellikleri
Gübre peletleri bir levha üzerine yayıldı ve ardından kademeli olarak eğim verildi. Tüm peletlerin aktığı eğim ölçüldü. Bu değer peletlerin kolayca akma kabiliyetini gösterir.
İşlevselleştirilmiş talk ve yağ eklenmesi, peletlerin akış özelliklerini önemli ölçüde iyileştirdi.
Sonuç
Testler, topaklanma önleyici bir sistemin eklenmesinin gübrenin depolanma davranışını önemli ölçüde iyileştirdiğini açıkça gösteriyor. Yağın etkisi karşılaştırıldığında, Nynas NYTEX 840 kullanılması bu testte kullanılan parafinik yağa kıyasla tüm parametrelerde daha iyi sonuçlar veriyor. Daha yüksek viskoziteli bir yağ, daha düşük tozuma ve topaklanma eğilimleri ortaya koyuyor. Nynas NYTEX 810, gübrenin depolanma davranışını iyileştiriyor ve daha düşük viskoziteye sahip, bu da daha kolay elleçleme sunuyor.
Emma Öberg
Gelişim Mühendisi
Nynas
