Plastik Atıklardan Kompozit Malzeme Üretimi
Plastik dünyada en çok kullanılan malzemelerden biridir. Biyolojik olarak parçalanmaması sebebi ile doğadan yok olmayan plastik atıklar çevre kirliliğine sebep olmaktadır. İklim krizi sebebi ile atık yönetimi, atıkların geri dönüştürülmesi giderek önem kazanmaktadır. Fakat hala geri dönüşüm plastiklerin kullanım oranı yeni plastikleri yakalayamamaktadır.
PET atıklarının yüksek dayanım göstermeleri, hafif olmaları, düşük gaz geçirgenlikleri endüstride sıklıkla kullanılmalarını sağlamaktadır. PET atıklarının doğadan kaybolmaması, atmosferik şartlar ve biyolojik koşullara karşı dayanıklı olması onu ekonomik ve ekolojik olarak değerlendirme zorunluluğu getirmektedir. Bu araştırma yazısında plastik atıklardan kompozit üretimine dair akademisyenler tarafından yapılan çalışmalar incelenmiş ve aktarılmıştır.
1. Uygulama ve Yöntem
1.1 PET ve PVC Kullanılarak Kompozit Malzeme Üretimi
Uygulamada PET (polieliten-tereftalat) ve PVC kullanılarak kompozit malzeme üretilmiştir. Plastik şişelerden polietilen tereftalat (PET) ve atıklardan levhalar halinde polivinil klorür (PVC) elde edilmiştir. PET ve PVC parçalanmış ve kompozit malzeme üretimi için pul haline getirilmiştir. Kompozit malzeme üretiminde yüzde 2 oranında sertleştiricili doymamış polyester reçinesi ile PET ve PVC homojen olarak karıştırılarak kullanılmıştır. Bu homojen karışımla camdan kalıp yapılmış ve sızdırmasını önlemek için silikon ile çerçevelenmiştir. Tüm bileşenler karıştırıldıktan sonra yağlayıcı malzeme içeren kaba konulmuş ve kürleme işlemi için oda sıcaklığında 1 saat bekletilmiştir. Katılaşmadan sonra ise kompozit numuneler ASTM ve ISO spefikasyonlarına göre kesilmiştir. Yapılan çalışmada üretilen kompozit malzemeye darbe testi, eğme mukavemeti testi ve sertlik testi uygulanmıştır. Testler sonucunda PVC içeren kompozitlerin PET içerenlere göre daha yüksek dayanım gösterdiği belirlenmiştir [1] .
1.2 PET atıkları ve Mermer Tozu ile Kompozit Malzeme Üretimi
Uygulamalardan bir diğeri ise mermer tozu ve pet atıkları ile kompozit yapımıdır. PET atıklarından elde edilen kırpıntı parçacıkların mermer tozu ile vidalı bir karıştırıcı da homojen olarak karıştırılmasıyla kompozit malzeme üretilmiştir. Kullanılacak pet şişe atıklarına parçalama, yıkama, kurutma vb. mekanik işlemler uygulanmıştır. Devamında ise kompozit malzeme üretimi için mermer tozu kullanılmış ve bu toz elek serisi kullanılarak partikül boyutuna göre dört fraksiyona ayrılmıştır ve etüvde 120 derece sıcaklıkta kurulmuştur. PET ve mermer tozu azot gazı ortamında 280 derece sıcaklıkta karıştırılmıştır. Mermer tozunun etkisinin anlaşılması için değişken oranlarda (%5, 10, 15, 20, 30) mermer tozu kullanılarak numuneler hazırlanmıştır. Hazırlanan malzemelere eğme mukavemeti, çekme mukavemeti ve dayanıklılık testi uygulanmıştır. Çekme mukavemetine baktığımızda mermer tozu oranının artmasıyla düşüş gözlemlenmiştir, aynı şekilde eğme mukavemetinde de mermer tozu oranının artmasıyla azalma görülmüştür. [2]
2. Sonuç
İlk olarak incelenen PET ve PVC ile kompozit üretiminde; PET ve PVC katkısı ile optimum akustik izolasyona sahip kompozit malzeme üretilebileceği saptanmıştır. Diğer çalışmada bir mermer tozunun maliyeti düşük olduğundan kompozit üretimi daha düşük maliyetli olarak gerçekleştirilmiştir. Plastik atıkların hammadde kullanımının doğaya etkisi kadar ekonomik etkileri de mevcuttur. Ülkeler hammadde ithalatı için büyük bir bütçe ayırmaktadır. Aynı şekilde plastik atıkların toplanması ve geri dönüştürülmesi gelişmekte olan ülkeler için büyük bir sorun halindedir. Bu anlamda plastik atıkların hammadde olarak yeniden kullanılması ülkelerin ekonomik açıdan da yararına olacaktır. Aynı zamanda doğadan yok olmayan plastik atıkların değerlendirilmesi çevre kirliliğini önlemeye de büyük bir katkı sağlayacaktır.
Kaynaklar / References
1- Using The Plastic Wastes in Fabrication of Composites Materials for Different Applications–Awham M. Hameed, Ahmed Ali Tabib
2- Pet Atıkları Kullanılarak Kompozit Malzeme Üretiminin Araştırılması / Investigation of Composite Material Production Using Pet Waste–Ardalan Zahrabi Arabi, İbrahim Bilici, Ali Y. Bilgesü
3- Re-Formative Polymer Composites from Plastic Waste: Novel Infrastructural Product Application–Richard P. Turner, Catherine A. Kelly, Rod
Fox, Bill Hopkins
4- The Possibility of Making Composite Materials from Waste Plastic–Mehdi Seghiri, Djamel Boutoutaou, Abdelouahed Kriker, Mohamed Ibrahim Hachani
