Türkiye’de yılda yaklaşık 75 bin yangın vakası ile karşılaşılırken; yalıtımla yangınların önüne geçilebileceği halen bilinmiyor. Yapılarda oluşabilecek yangınlara karşı, yangın güvenliği sağlamanın yolu aktif önlemlerin dışında, pasif önlem olarak değerlendirilen yalıtımdan geçmektedir.
Geçmiş yıllardaki gibi özellikle ahşap tarihi eserlerin yangınla kül olmalarına seyirci kalmak yerine tarihin yok olmasının önlenmesi adına özel yalıtım yapılması gerektiği dikkate alınmalı ve tarihi eser restorasyonlarında yangına dayanıklı yalıtımın şart koşulması esas alınmalıdır.
Günlük hayatta yangın çıkma olasılığı sanıldığı kadar düşük değildir. Ülkemizde son 5 yılda orman yangınları dışında yaklaşık 390 bin yangın meydana gelmiş ve bu yangınlarda yaklaşık 1.729 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir.
T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın tespitlerine göre yaklaşık 996 milyon TL tutarında maddi zarara neden olmuştur.
Yangın etkilerinin, bina içinde ve komşu binalara yayılmasını yavaşlatarak kişilerin yangın mahallinden güvenli bir şekilde tahliye edilmesine olanak sağlayan, can ve mal güvenliğini koruyan yapısal önlemler
“Yangın Yalıtımı” olarak adlandırılmakta ve yangın yalıtımının yaygınlaştırılmasının can ve mal kayıplarını önemli ölçüde azaltacağı bilinci Türkiye genelinde de oluşturulmalıdır.
Yangın yalıtımı kapsamında; yangından aktif korunma sistemlerinin yangın anında devreye girebilmesiiçin en büyük faydayı yangından pasif korunma sistemleri sağlar.
Pasif korunma önlemleri mimari projelendirme aşamasında dikkate alınması gereken; yapının yangın ve duman yayılımına ve yangın anında oluşacak zarara karşı dirençli olmasını sağlayan, dolayısıyla yangında can ve mal güvenliğini amaçlayan tedbirlerdir.
Yalıtım denince öncelikle ısı ve su yalıtım uygulamalarının akla gelmesi ile ortaya çıkan en büyük tehlike yangındır.
Yangından korunmak için yangın yönetmeliklerine uygun malzeme seçilmesi, uygulamaların bu kriterlere göre gerçekleştirilmesi konularında farkındalık yaratılarak bireylerin ve toplumun bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Yangın yalıtımında doğru malzeme seçimi, doğru tasarım ve doğru uygulama ile can ve mal kayıplarının önüne geçilebileceği yalıtımın, işinin ehli uzman firma ve kişilerce yapılmasının da önemli olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Eryap A.Ş. olarak TNS Araştırma Şirketine yaptırdığımız “Türkiye’de Yalıtım” konulu araştırmada, ülkemizde yalıtım konusunda konutlarda yaşayanların sıkıntıları ve binalar hakkında mevcut durum ile ilgili oldukça önemli sonuçlar ortaya çıktı.
Yapılan ankete göre, Türkiye’de hane halkının yarısından fazlası evinde ısı kaybı, rutubet ve su sızıntısı yaşadığını belirtirken, çıkan sonuçlar değerlendirildiğinde yapılardaki su yalıtımı ve yangın yalıtımının hane halkı tarafından neredeyse hiç önemsenmediği görüldü.
Asıl önemli nokta; halkın yarısından fazlası binasının temelini hiç kontrol ettirmemiş ve konstrüksiyonunun stabilitesi hakkında bilgi sahibi değil.
Yaklaşık üçte ikisi deprem kuşağında olan Türkiye’de, bina ömrünü ve insan hayatını doğrudan etkileyen su ve yangın yalıtımının öncelik sırasında son iki sırayı alması oldukça düşündürücü ve aynı zamanda ürkütücüdür.
Yapı üretimi; planlama-girişim-yatırım, tasarım gibi yapım öncesi daha birçok süreçlerden oluşan bir zincirdir.
Bu nedenle yapım öncesini kapsayan tasarım döneminde tasarlanacak ürünün ekonomik kontrolünde ve tasarlama sonuçlarının belirli bir geri besleme sağlamasında yangın ile ilgili performans yaklaşımı mutlaka dikkate alınmalıdır.
Çünkü kapalı bir hacimde, tam gelişmiş olarak nitelendirilebilecek bir yangın anında hacimde oluşan sıcaklık 500°C’nin üzerine çıkar ve ortamdaki yanıcı madde miktarına ve yangın yüküne bağlı olarak 120-150 kW/m2 ısı üretilir. Hacmin derinliği arttıkça, yangın sıcaklığı da artmaya başlar.
Bu tip yangınlarda, pencere (açıklık) boyutu ve şekli, hacmin büyüklüğü ve şekli ile duvar ve tavan kaplamalarının ısıl özellikleri ve yangına dayanım performansları yangının yayılımını etkileyen önemli kriterlerdir (Altındaş, 2014).
Bir yapıda yangın güvenliğinin tanımlanmasında kullanılabilecek en uygun kavram “Yangın Dayanım Periyodu”dur. Yangın dayanım periyodu (REI) ise Yük Taşıma Kapasitesi (loabearing capacity), Bütünlük (Entegrity) ve Yalıtım (Insulation) kriterleri ile ölçülebilmektedir.
Her konstrüksiyon, elemanının üstlendiği görevlere göre farklı kriterler gerektirir (Kanan ve Beyhan, 2013). Bu üç kriterden biri olan yalıtım kriteri, yapı için katmanlar arasında sıcaklık yükselişini engelleyen ayırıcı tabaka olarak görev yapabilme yetkinliği sağlamaktadır.
Yapıda kullanılacak olan yangın yalıtım malzemesi yangın güvenliği yönünden değerlendirilmeli, A sınıfı yanmaz malzemelerin kullanılması tercih edilmesi ile hem yapının konstrüksiyonu korunacak hem de yangın yayılımı engellenecektir.
Tüm bu yalıtım bilinçsizliğinin önüne geçmek adına TÜYAK (Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı) üyesi de olan Eryap A.Ş olarak Wooler markalı taş yünü ürünümüz ile yapılara çok yönlü yalıtım sunarken özellikle yangın yalıtımı için yapılarda özel koruma sağlamayı hedefliyoruz.
Wooler taş yünü; volkanik kayaçlardan elde edilen bazalt, diyabaz, dolomit gibi inorganik taşların 1400-1500°C arasında ergitilip, elyaf haline getirilmesiyle oluşturulan yüzde 97 oranında elyaf içeren yangına karşı dayanıklı, su itici özelliği olan ısı, ses ve yangın yalıtım malzemesidir.
Wooler taş yünü A1 sınıfı yanmazlık özelliği ile yangın yalıtımında yangın güvenliğini sağlayarak, 750°C sıcaklıklara kadar dayanım göstererek yapıyı yangının etkilerinden korumaktadır.
Bunun yanında yapılarda kullanılan sistem kesitleri göz önüne alınmakla birlikte 30 dakikadan 180 dakikaya kadar yangına karşı dayanım göstermektedir.
Sonuç olarak Wooler taş yünü, yapılarda hem enerji tasarrufu sağlanması (ısı yalıtımı), hem gürültüden korunma (ses yalıtımı), hem de yangın güvenliği oluşturması (yangın yalıtımı) açısından doğru yalıtımın tartışmasız en önemli ürünüdür.
Kaynakça:
Altındaş, S., 2014. “Cephelerde Yangın Oluşumu ve Yayılımı.”7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3– 4 Nisan 2014 Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş – İstanbul.
Kanan, N., Beyhan, F., 2013. “Enerji Etkin Binalarda Çift Katmanlı Cephe Sistemlerinin Yangın Güvenliği.” 11. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi – 17/20 Nisan, İzmir.
Seher Ersoy
Yüksek Mimar
Teknik Eğitim Uzmanı
Eryap A.Ş.
