TRD Biotek, bitki doku kültürü teknikleriyle yerli tohumların saf üst türlerini üretiyor. Firmanın ilk üretimi olan tarla aşamasındaki ‘Taşköprü Sarımsağı’; hızlı büyüyor, verimli, virüsten ari, dayanıklı, yabancı gen ve GDO içermiyor. TRD Biotek, likopeni artırılmış salçalık domates tohumunda da üçüncü nesil çalışmalarını sürdürüyor.
Teknopark İstanbul’da yerleşik TRD Biotek şirketi, yerli tohumların kendi saf üst türlerini üretiyor. Hiçbir genetik müdahale olmadan, bitki doku kültürü teknikleri ile üretilen ilk tohum ‘Taşköprü Sarımsağı’ tarla aşamasında.
Daha hızlı büyüyen, daha verimli, virüsten arındırılmış, dayanıklı, yabancı gen ve GDO içermeyen bu üst tür Taşköprü Sarımsağı’na sahip çıkacak. Likopen içeriği artırılmış yerli domates tohumunda da üçüncü nesil üzerinde çalışmalarını sürdüren firma, temiz tohum teknolojileri geliştiriyor.
TRD Biotek firmasının kurucusu ve müdürü Prof. Dr. Özge Çelik, İstanbul Ticaret’in sorularını cevapladı. İstanbul Kültür Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Çelik, 19 yıldır bitki biyoteknolojisi alanında bilimsel çalışmalar yürütüyor.
YERLİ TOHUMA YATIRIM
TRD Biotek’i hangi hedefle kurdunuz?
Hedefim, ülkemizin tohumculuk sektörüne yenilikler getirmekti. Firmamı, TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermaye Desteği-BIGG ile Nisan 2016’da kurdum. Öğrencilerimi tohumculuk alanında işler yapmaları için teşvik ederken, örnek olmam gerektiği düşüncesiyle harekete geçtim. Türkiye’nin bir tarım ülkesi olduğu gerçeğini ve yaşadığımız coğrafyanın tarımsal zenginliğini göz ardı etmeden, dijital dünyanın içinde yerli tohum için Ar-Ge yatırımları yapmamız gerektiğini tekrar hatırlatmak istedim.
Faaliyet alanınız nedir?
Ülkemiz ekonomisinin tarıma dayalı gelişimine katkı sağlamak ve biyoteknolojik yeniliklerin tohumculuk sektörüne adapte edilmesi için Ar-Ge çalışmaları sürdürüyoruz. Amacımız; yerel gen kaynaklarımızı ve tarımsal verimliliğimizi korumak. Bu sebeple yüzde 100 yerli ve milliyiz. İlk ticari ürünümüzü seçerken de ülkemiz için niş olmasını planladık.
YENİ NESİL TOHUMCU
Yaptığımız iş ‘yeni nesil tohumculuk’. Virüs enfeksiyonlarına bağlı verim kayıplarını önlemek; bunu yaparken yerel gen kaynaklarımızı korumak ve çiftçimizin de yeni teknolojilerden haberdar olmasını sağlamak temel işlevlerimizden biri.
Viral hastalıklar ciddi bir tehdit mi?
Viral enfeksiyonlar, ülkemizde önemli verim kayıplarına neden oluyor. İlk projemizin ürünü olan sarımsağı ele aldığımızda, yılda 100 bin ton sarımsak üreten ülkemiz, 7 bin 500 ton tohuma ihtiyaç duyuyor. Çünkü çiftçimiz viral hastalıklar sebebiyle tohumluk sakladığı sarımsak dişlerini kaybediyor ve sonraki yıl ekemiyor. Virüsten arındırılmış Taşköprü Sarımsağı ile çiftçimizin bir sonraki yıl kullanacağı tohumluklarını kaybetmesini önlemeyi hedefliyoruz.
Destek alıyor musunuz?
İrlanda ve Almanya’dan işbirliklerimiz mevcut. İsveç Tarım Bilimleri Üniversitesi (Swedish University of Agricultural Sciences) ile AB proje ortaklığı görüşmeleri yapıyoruz. Bitki ile çalıştığınız zaman çevre koşullarını da göz önüne almalısınız. Çok hassas bir süreç ve devamında kalite kontrol testleri ve moleküler analizler ile tohumlarımızın saflığının gösterilme süreçleri söz konusu. Şu an herhangi bir destek almıyoruz.
DOĞAYI TAKLİT
Tarımsal verimlilik çalışmalarınız neler?
Tarımsal verimlilik için yeşil teknoloji olarak adlandıracağımız metodlarla üretime olanak verecek çalışmalarımız var. Aslında yaptığımız, doğayı taklit etmek. Laboratuvar ortamında, steril koşullarda, gün ışığını ve bitkinin topraktan alması gereken makro ve mikro besinleri sağlayarak, bitkilerin gelişimlerini gerçekleştiriyoruz.
TEKNOPARK AVANTAJI
Teknopark İstanbul’da olmanın avantajları nedir?
Türkiye’nin en önemli teknoloji üslerinden birinde bulunmayı öncelikle prestij olarak görüyorum. Aynı dili konuşuyoruz. Teknoloji üretmek için bir araya geldiğimiz özel bir ortamdayız. İşimizi geliştirmek için tüm uzmanlara ve fırsatlara en kısa sürede erişebiliyoruz. Türkiye genelindeki teknoparklarda yer alan alanımızdaki firmalarla bilgi paylaşımı yapabiliyor ve deneyimlerimizi aktarabiliyoruz.
DEVLET DESTEĞİ
Prof. Dr. Çetin, “Yerel tohumun önemi anlaşılırken, toprağı ve çiftçiyi unutuyoruz. Çiftçinin eğitimi bu noktada önemli. Geliştirdiğimiz tohumların, çiftçi ile buluşmasında devlet desteğine ihtiyacımız var” diye ifade etti.
BOL LİKOPENLİ DOMATES YOLDA
TRD Biotek, likopen içeriği artırılmış sanayi tipi domates tohumu geliştirilmesi projesi kapsamında, verim ve kalite analizleri devam eden üçüncü jenerasyonu elde etti. Likopen içeriği artırılmış salçalık domates tohumu hem yerli üreticiye avantaj sağlayacak hem de domates tohumu ihracatından önemli bir pay alacak.
TAŞKÖPRÜ SARIMSAĞI’NDA AR-GE
Prof. Dr. Çelik, “İlk Ar-Ge projemiz; virüsten arındırılmış, çimlenme süresi kısaltılmış, GDO içermeyen, yüksek verimliliğe sahip ve herhangi bir yabancı gen içermeyen yeni nesil Taşköprü Sarımsağı tohumu üretmek oldu. Çalışmalarımızı Teknopark İstanbul’daki laboratuvarlarımızda yürüttük. Yetiştiği topraklar ve gen kaynağı açısından dünyada ekonomik öneme sahip Taşköprü Sarımsağı yetiştiriciliğini canlandırmayı hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
ÖDÜLLÜ PROJE
Taşköprü Sarımsağı Projesi, TRD Biotek’e İTÜ Teknokent’in düzenlediği Bigbang 2015 yarışmasında 3 bin 900 girişimci arasında ikincilik ödülü getirdi. İstanbul Sanayi Odası, İTÜ NovaTTO ve Ege Kimya projeyi desteklerken, Prof. Dr. Çelik, İSO Koza’dan eğitim desteği kazandı.
